Συντάχθηκε στις 30 Ιουνίου 2025 .
« Ἡ ἐν Χριστῷ ἐλευθερία μας »
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος σήμερα ἀπευθυνόμενος πρός Ῥωμαίους διατυπώνει τήν ἔννοια τῆς πραγματικῆς ἐλευθερίας. Ἔχοντας ὑπ’ ὄψιν του τήν εὑρύτατα διαδεδομένη ὕπαρξη τῆς δουλείας μεταξύ τῶν ἀνθρώπων στήν κοινωνία τῆς ἐποχῆς του, λαμβάνει ἀφορμή νά ὁμιλήσει γιά τήν πνευματική δουλεία, ἡ ὁποία καί σέ μεγάλο βαθμό εὐθυνόταν γιά τόν ἐπαχθῆ θεσμό τῆς δουλείας, τῆς ὑποδούλωσης δηλαδή τῶν ἀνθρώπων σέ ἄλλους ἀνθρώπους, ἀφοῦ μακρυά ἀπό τόν Χριστό ὁ ἄνθρωπος ὑποδουλώνεται στά πάθη του καί συνεπῶς ἐξαχρειώνεται καί συμπεριφέρεται μέ ὑπεροψία καί αὐθάδεια πρός τόν συνάνθρωπό του, τόν ὁποῖο ἀπαξιώνει καί ἐνίοτε τόν χρησιμοποιεῖ ὡς δοῦλο του.
Τά σημεῖα αὐτά τῆς πνευματικῆς σήψης, πού ἐπικρατοῦσαν στόν ἑλληνορωμαἱκό κόσμο πρίν ἀπό τήν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ ἦταν ἔντονα. Οἱ ἄνθρωποι εἶχαν θεοποιήσει τήν κτίση καί τά πάθη τους, παραμερίζοντας τόν Θεό (βλ. Ρωμ. α΄ 24). Ζῶντας στήν κατάσταση αὐτή ὁ κόσμος ἀναζητοῦσε κάτι τό ἀληθινό καί αὐθεντικό. Παρόλη τήν ὑλική εὑρωστία τήν ὁποία εἶχε ἡ Ρώμη, ὡστόσο ἡ εὐαγγελική ἀλήθεια ἦρθε νά κερδίσει τελικά τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων καί νά ὁδηγήσει τούς ἀνθρώπους στήν πνευματική τους ἐλευθερία. Ὅμως πώς θά μπορούσαμε νά ὁρίσουμε τήν ἐλευθερία αὐτή; Πότε ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀληθινά ἐλεύθερος;
Ἡ ἐλεύθερη βούληση, ὡς ἔκφραση τοῦ αὐτεξουσίου, ὑπάρχει στόν ἄνθρωπο οὕτως ἤ ἄλλως ἀπό τη δημιουργία του. Ἄν ὅμως ὁ ἄνθρωπος δέν ἀξιοποιήσει κατά Θεόν τήν ἐλευθερία του, τότε πολύ εὔκολα μπορεῖ νά γίνει «δοῦλος τῆς ἁμαρτίας». Καί τότε πραγματικά ὄχι μόνο δέν εἶναι ἐλεύθερος, ἀλλά ἀποτελεῖ μία ἀπελπισμένη ὕπαρξη, ἡ ὁποία ζεῖ μέ τόν χειρότερο τρόπο μία ἀδυσώπητη πνευματική δουλεία, γιά τήν ὁποία ὅμως ὁ διάβολος μέσα ἀπό τόν κόσμο τόν πείθει, ὅτι πρόκειται γιά τήν πραγματική ἐλευθερία, ἐνῶ στήν ουσία της εἶναι ὑποδούλωση στά πάθη καί μάλιστα ἄνευ ὅρων.
Ἀρκετοί ἀδελφοί μας ὅμως δυσανασχετοῦν ἀκούγοντας, στή διάρκεια τῆς θείας Λατρείας τόν προσδιορισμό «δοῦλος τοῦ Θεοῦ». Θεωροῦν ἐνδεχομένως ὅτι ἡ Ἐκκλησία δῆθεν θέλει νά χειραγωγεῖ τούς πιστούς, συμβάλλοντας μέ τόν τρόπο της στήν προαγωγή τῆς δουλείας καί τήν ἀποδοχή της ἀπό τούς ἀνθρώπους. Ὅμως ἡ πραγματικότητα εἶναι ἐντελῶς διαφορετική. Ὁ τίτλος «δοῦλος τοῦ Θεοῦ» δέν εἶναι τίτλος ἀπαξίας, ἀλλά τίτλος ὕψιστης τιμῆς. Οἱ Ἀπόστολοι στίς Ἐπιστολές τους μέ καύχημα ἀναφέρουν τούς ἑαυτούς τους ὡς «δούλους Ἰησοῦ Χριστοῦ». Γι’ αὐτό καί σήμερα μέ ἔμφαση ὁ ἀπόστολος Παῦλος τονίζει στούς Ῥωμαίους: «Τώρα ὅμως πού ἀποκτήσατε τήν ἐλευθερία σας ἀπό τόν Χριστό καί ἀπαλλαγήκατε ἀπό τήν δουλεία τῆς ἁμαρτίας, ταυτόχρονα ὑποδουλωθήκατε μέ τη θέλησή σας στόν Θεό καί ἔχετε ὡς καρπό αὐτῆς τῆς θεληματικῆς σας ὑποδούλωσης τήν προκοπή στήν ἁγιότητα καί τελικό καί ἀναφαίρετο κέρδος τήν αἰώνια ζωή.» (βλ. Ρωμ. στ’ 22).
Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἐκαταλείψει τά ἔργα τῆς ἁμαρτίας καί ἀποδεχθεῖ στή ζωή του τό θέλημα τοῦ Θεοῦ τότε λυτρώνεται πραγματικά. Δυστυχῶς στό σύγχρονο κόσμο ἡ ἔννοια τῆς ἐλευθερίας συνήθως ἐξαντλεῖται στά ὅρια ἑνός μονόπλευρου δικαιωματισμοῦ, ὁ ὁποῖος βλέπει τούς ἀνθρώπους ὄχι ὡς πρόσωπα μοναδικά καί ἀνεπανάληπτα, τά ὁποῖα δημιουργήθηκαν «κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωσιν Θεοῦ», ἀλλά ὡς ἕνα ἀπρόσωπο σύνολο, ὅπου ὁ καθένας κοιτάει μόνο τά ἀτομικά του δικαιώματα, χωρίς πολλές φορές νά σκέπτεται τόν ἀδελφό του. Τίς περισσότερες φορές αὐτός ὁ δικαιωματισμός, ὁ ὁποῖος δέν ἔχει καμμία σχέση μέ τό Ὀρθόδοξο Χριστιανικό ἦθος περιορίζει καί συνθλίβει τόν ἄνθρωπο, καθιστώντας τον δυστυχισμένο, καθώς ἐξακολουθεῖ νά εἶναι ἕρμαιο τῶν παθῶν του. Στήν κατάστασή του αὐτή μόνο ὁ Χριστός μπορεῖ νά ἐλευθερώσει πραγματικά τόν ἄνθρωπο. Αὐτή ἡ ἐλευθερία πού παρέχει ὁ Ἰησοῦς Χριστός καταργεῖ κάθε πνευματική σκλαβιά, ἀλλά καί κατ’ ἐπέκτασιν κάθε εἶδος ἀνθρώπινης δουλείας, καθότι πλέον στήν Ἐκκλησία ὅλοι εἴμαστε Ἀδελφοί ἀφοῦ ἔχουμε ἀναγεννηθεῖ ἀπό τό ἴδιο ἁγιασμένο νερό τῆς κολυμβήθρας καί ὡς ἐκ τούτου ὅπως πάλι τονίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «δέν ὑπάρχει δοῦλος, οὔτε ἐλεύθερος, διότι ὅλοι ἐσεῖς εἶστε ἕνα μπροστά στόν Ἰησοῦ Χριστό» (βλ. Γαλ. γ΄28). Καί ὅπως λέει κι ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος «Μέ τή δουλεία καταδικάζεις τόν ἄνθρωπον, τοῦ ὁποίου ἡ φύση εἶναι ἐλεύθερη καί αὐτεξούσια καί ἀνατρέπεις μέ τόν τρόπο αὐτό τόν νόμο τοῦ Θεοῦ» (PG 44, 664D).
Ἄς τά ἔχουν κατά νοῦν αὐτά, ὅσοι ἀφελῶς καί ἀνοήτως δυσανασχετοῦν, ὅταν ἀκοῦν τήν συνεκφορά «δοῦλος τοῦ Θεοῦ», ὥστε νά ἀντιληφθοῦν ὅτι ἡ λέξη δοῦλος ἀπηχεῖ στή σχέση μας μέ τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό καί ἔχει ἔννοια πνευματική, ὡς συμβολισμός σωτηρίας.
Ἡ ἀφετηρία τῆς πνευματικῆς μας ἐλευθερίας εἶναι ἡ ἀποδοχή τοῦ εὐαγγελικοῦ μηνύματος καί τοῦ Χριστοῦ ὡς Σωτῆρα. Δέν ἐξαντλεῖται ὅμως ἐκεῖ. Ἀλίμονο ἄν μείνουμε ἐκεῖ. Καί ὁ διάβολος πιστεύει καί φρίττει καί τρέμει μπροστά στόν Χριστό. Ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος ἐξάλλου ἐπισημαίνει «δέν θά σωθεῖ αὐτός πού μόνο μέ ὀνομάζει Κύριο» (βλ. Ματθ. ζ΄ 21). Διότι δυστυχῶς οἱ διάφορες Προτεσταντικές παραφυάδες, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ἡ λεγόμενη «Ἐλευθέρα Ἀποστολική Ἐκκλησία τῆς Πεντηκοστῆς», μέλη τῆς ὁποίας ἔκαναν τήν ἐμφάνισή τους καί στό Νησί μας τίς τελευταῖες ἡμέρες, ἐκτός ἀπό τίς ἄλλες διαστρεβλώσεις τοῦ εὐαγγελικοῦ μηνύματος, ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ προσωπική μας σωτηρία εἶναι ἀποτέλεσμα μόνο τῆς ἀποδοχῆς τοῦ Χριστοῦ ὡς Σωτῆρα. Ναί μέν αὐτό εἶναι ἡ ἀφετηρία, ὁ ἄνθρωπος ὅμως σώζεται ὅταν ἐλευθερωθεῖ ἀπό τήν πνευματική δουλεία τῆς ἁμαρτίας εὑρισκόμενος ἐντός τῆς Ἐκκλησίας, «τοῦ παρατεινομένου εἰς τούς αἰῶνας Χριστοῦ» κατά τήν ἔκφραση τοῦ Ἱεροῦ Αὐγουστίνου. Γιατί ἐντός τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας στήν πιό τέλεια μορφή Θεανθρώπινης κοινωνίας, ὅταν δηλαδή μεταλαμβάνουμε τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἷματος τοῦ Χριστοῦ, μόνον τότε εὑρισκόμαστε σέ ὀργανική κοινωνία μέ τήν κεφαλή τοῦ Σώματος, τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό καί μόνον τότε προάγεται ἡ ἐν Χριστῷ ζωή μας καί ἡ πορεία μας πρός τη σωτηρία.
Ἔτσι ἔζησε ἐντός τῆς Ἐκκλησίας τήν ἐν Χριστῷ ἐλευθερία καί ὁ σήμερα ἑορταζόμενος Ὅσιος πατήρ ἡμῶν Σισώης. Ὑποτάχθηκε στόν «ἐλαφρύ ζυγό» τοῦ Κυρίου ἤδη σέ νεαρή ἡλικία καί ἐπιθυμώντας νά ζήσει ἀσκητικά ἀποσύρθηκε στήν ἔρημο, προσευχόμενος ὑπέρ τῆς σωτηρίας τοῦ σύμπαντος κόσμου. Εἶναι γνωστός ἀπό τό Γεροντικό ὁ διάλογός του μέ ἕνα νέο μοναχό, ὁ ὁποῖος εἶχε πέσει πολλές φορές στήν ἁμαρτία. Χωρίς νά τόν ἐπιτιμήσει τοῦ εἶπε μέ ἁπλότητα «σήκω καί πάλι καί πάλι», «ἕως πότε» ρώτησε ὁ ἀδελφός καί ὁ ὅσιος Σισώης τοῦ ἀπάντησε «ἕως ὅτου καταληφθεῖς εἴτε στό ἀγαθό εἴτε στήν πτώση, γιατί ἐκεῖ πού βρίσκεται ὁ ἄνθρωπος, σ’ αὐτό καί πορεύεται».
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἡ ἐν Χριστῷ ἐλευθερία δέν εἶναι κάτι τό ὁποῖο ἔρχεται αὐτόματα χωρίς τήν συμμετοχή τῆς βούλησης τοῦ ἀνθρώπου. Γι’ αὐτό πρέπει νά συνειδητοποιήσουμε τά λόγια μέ τά ὁποῖα ἐκλεισε τό ἀπόσπασμα ἀπό τό σημερινό Ἀποστολικό Ἀνάγνωσμα: «διότι ὁ μισθός τῆς ἁμαρτίας εἶναι ὁ θάνατος, ἀλλά τό χάρισμα τοῦ Θεοῦ εἶναι ζωή αἰώνια μέσα ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό» . Εἴδατε δέν λέει μέ τόν λόγο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅπως ἐπιμένουν οἱ Προτεστάντες, ἀλλά μέσα ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό, δηλαδή μέσα ἀπό τη ζωή Του, μέσα ἀπό τήν θεία Κοινωνία μαζί Του. Ἡ ἁμαρτία μπορεῖ νά φαίνεται, ὅτι ἔχει μία ψεύτικη γλύκα στήν ἀρχή, ὅμως τά ἀποτελέσματά της εἶναι ὀλέθρια γιά τόν ἄνθρωπο. Ἡ ἐν Χριστῷ ζωή ὅμως ἀπό τήν ἄλλη ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο στήν ἀληθινή ἐλευθερία, τήν «ὄντως ζωή» ἡ ὁποία δέν τελειώνει μέ τό βιολογικό τέλος τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά συνεχίζεται στήν αἰωνιότητα, στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, τήν ὁποία προγευόμαστε ἀπό αὐτή τη ζωή, ὅπως εἰκονίζεται μέσα σέ κάθε θεία Λειτουργία καί βιώνεται στήν θεία Μετάληψη. Ἀμήν.
Εκτύπωση
Email
Συντάχθηκε στις 30 Ιουνίου 2025 .
Ολοκληρώθηκε πρόσφατα, από τον εκδοτικό οίκο Κ. & Μ. Σταμούλη της Θεσσαλονίκης, η δίτομη έκδοση με τίτλο «Οικουμενικό Πατριαρχείο και Ιερά Μητρόπολη Σάμου και Ικαρίας», στην οποία συγκεντρώθηκαν και εκδόθηκαν με εκτενή ιστορικά, πραγματολογικά και προσωπογραφικά σχόλια τα έγγραφα του Οικουμενικού Πατριαρχείου που αφορούν την Εκκλησία της Σάμου και της Ικαρίας. Ο πρώτος τόμος, με συγγραφείς τον Καθηγητή Μ. Γ. Βαρβούνη και την Αναπλ. Καθηγήτρια Παν. Τζιβάρα, που είχε εκδοθεί αρχικά το 2009, και περιλάμβανε 332 έγγραφα, επανεκδόθηκε επικαιροποιημένος. Ο δεύτερος τόμος, με συγγραφείς τον Καθηγητή Μ. Γ. Βαρβούνη και τον Αναπλ. Καθηγητή Παν. Τζουμέρκα, εκδόθηκε τώρα, και περιλαμβάνει 150 έγγραφα.
Τα έγγραφα του δίτομου έργου καλύπτουν την χρονική περίοδο 1585 ως 1928, και προέρχονται από κώδικες και λυτά έγγραφα του Πατριαρχικού Αρχειοφυλακίου, της Κωνσταντινούπολης, αλλά και της Αποστολικής Βιβλιοθήκης του Βατικανού, της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας, των ΓΑΚ-Αρχείων Σάμου, της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας και της Πατριαρχικής Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, καθώς τα έγγραφα του Οικουμενικού Θρόνου, ιδίως τους πρώτους αιώνες μετά την άλωση του 1453, βρίσκονται σήμερα σε διάφορες, και εκτός Πατριαρχείου, συλλογές. Ο πρώτος τόμος περιλαμβάνει 241 σελίδες και ο δεύτερος 391 σελίδες μεγάλου σχήματος, καθώς πέρα από την εισαγωγή και τα έγγραφα, περιλαμβάνει εκτενέστατο σχόλια, επιτομές των εγγράφων, ευρετήρια και εκτενή επίσης βιβλιογραφία.
Το δίτομο έργο έχει ενταχθεί στην εκδοτική σειρά «Επιστημονικών Μελετημάτων» του «Κέντρου Εκκλησιαστικών, Ιστορικών και Πολιτισμικών Μελετών» της Ιεράς Μητροπόλεως Σάμου και Ικαρίας (αρ. 9, 10), και προλογίζεται από την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο και τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σάμου και Ικαρίας κ. Ευσέβιο. Πρόκειται για την παραπληρωματική έρευνα της εκκλησιαστικής ζωής και παράδοσης στην Ηγεμονία της Σάμου, την οποία εξέδωσαν το 2022 σε ογκώδη επίσης τόμοι οι Καθηγητές Μ. Γ. Βαρβούνης και Παν. Τζουμέρκας, με πηγές από το ηγεμονικό αρχείο των ΓΑΚ-Αρχείων Σάμου.
Τα εκδιδόμενα, επανεκδιδόμενα αποκαταστημένα και σχολιαζόμενα εδώ 482 έγγραφα, στις συνολικά 632 σελίδες του έργου, αποτελούν μεγάλη συμβολή στην μελέτη της ιστορίας και της εκκλησιαστικής παράδοσης της Σάμου και της Ικαρίας, καθώς αποτελούν προϊόν μακροχρόνιας έρευνας, που ξεκίνησε το 2002 ο Καθηγητής Μ. Γ. Βαρβούνης, με σκοπό την δημοσίευση και αξιοποίηση των βασικών πηγών της ιστορίας του νησιού μας, καθώς τα έγγραφα αυτά αφορούν κατά κύριο λόγο τη Σάμο, τον φωτισμό πολλών σκοτεινών σημείων και την αναθεώρηση σημαντικών τμημάτων της τοπικής ιστορίας μας, από τον 16ο ως τον 20ό αιώνα. Πρόκειται λοιπόν για έργο υποδομής, θεμελιώδες και βασικό, προϊόν πολύμοχθης και πολύχρονης έρευνας, που αξίζει να μελετηθεί και να αξιοποιηθεί αναλόγως από τη σχετική επιστημονική έρευνα.
Εκτύπωση
Email
Συντάχθηκε στις 26 Ιουνίου 2025 .
ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΤΩΝ ΕΘΝΩΝ ΠΑΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ
Μέ τήν εὐκαιρία τῆς Ἱερᾶς Μνήμης τοῦ πρωτοκορυφαίου Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου, ἡ Ἱερά Μητρόπολις Σάμου, Ἰκαρίας καί Κορσεῶν γιά νά ὑπενθυμίσει σέ ὅλους τούς Σαμίους τήν διέλευση τοῦ Ἀποστόλου Παύλου ἀπό τό νησί μας, κατά τήν τρίτη Ἀποστολική Περιοδεία του («παρεβάλομεν εἰς Σάμον», Πραξ.κεφ.20,στ.15), θά τελέσει ὑπαίθριο πανηγυρικό Ἑσπερινό, χοροστατοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ.κ. Εὐσεβίου ὄπισθεν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ζωοδόχου Πηγῆς καί ἀπέναντι τῶν παραλίων τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τήν Κυριακή 29 Ἰουνίου 2025 καί ὥρα 19.00’ μ.μ.
Στήν κατανυκτική, αὐτή, λατρευτική ἐκδήλωση ὀφείλουμε νά δώσουμε τό παρόν, ὥστε νά ἐκζητήσουμε τίς πρεσβεῖες τοῦ Μεγάλου Ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου, ἱδρυτοῦ τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, γιά τήν τοπική μας Ἐκκλησία.
Εκτύπωση
Email
Συντάχθηκε στις 25 Ιουνίου 2025 .
«Τίνα μέ λέγουσιν οἱ ἄνθρωποι εἶναι τόν υἱόν τοῦ ἀνθρώπου;»
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τὴν μνήμη τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου καὶ αὔριο τιμᾶ τὴν Σύναξη καὶ τῶν Ἁγίων 12 Ἀποστόλων.
Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, εὐχερῶς διακρινόμενος πάντοτε γιὰ τὸν αὐθορμητισμό, τὸν δυναμισμό, ἀλλὰ καὶ τὴν ἀφοσίωσή του στὸν Κύριο, ἀνήκει στὴ χορεία τῶν Ἁγίων 12 Ἀποστόλων καὶ μάλιστα εἶναι ἐκ τῶν πρώτων, τοὺς ὁποίους κάλεσε ὁ Χριστὸς στὸ ἀποστολικὸ ἀξίωμα μαζὶ μὲ τὸν ἀδελφό του, τὸν Πρωτόκλητο Ἀνδρέα.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος δὲν συγκαταλέγεται οὔτε συναριθμεῖται ἐξ ἀρχῆς μὲ τοὺς δώδεκα Ἀποστόλους, διότι ἐμφανίζεται στὸ ἱστορικὸ προσκήνιο τρία χρόνια μετὰ τὴν Ἀνάληψη τοῦ Χριστοῦ, ὅταν κατὰ τὸν λιθοβολισμὸ τοῦ πρωτομάρτυρος καὶ ἀρχιδιακόνου Στεφάνου, ἀναφέρεται ὡς Σαῦλος καὶ ἦταν ὁ νεαρός, ὁ ὁποῖος φύλαγε τὰ ροῦχα τῶν λιθοβολούντων τὸν Στέφανο. Ἀρχικῶς ἦταν διώκτης τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὅπως παραδέχεται καὶ ὁ Ἴδιος μὲ πόνο στὶς ἐπιστολές του. Μετεστράφη μὲ θαυμαστὸ τρόπο, ὅπως διηγεῖται στὸ 26ο κεφάλαιο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων καὶ ἀπὸ διώκτης ἔγινε ὁ διαπρύσιος κήρυκας τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ καὶ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν.
Πρὸς τιμὴν λοιπὸν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου σήμερα ἡ Ἐκκλησία ὑπερβαίνει τὴν ὁριζομένη ἀπὸ τὸ Τυπικὸ τάξη καὶ τοὺς ἀφιερώνει τὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, ὥστε δὲν διαβάζεται τὸ ἀνάγνωσμα τῆς Γ΄ Κυριακῆς τοῦ Ματθαίου, τὸ ὁποῖο ἀφορᾶ στὴν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ γιὰ ἐμᾶς, ἀλλὰ αὐτὸ τῶν ἑορταζομένων Ἁγίων Ἀποστόλων, στὸ ὁποῖο μὲ ἔμφαση τονίζεται ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεὸς καὶ Σωτῆρας τοῦ κόσμου, ἀληθεια, τὴν ὁποία, κήρυξαν στὰ Ἔθνη οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι καὶ γιὰ τὴν ὁποία θυσιάστηκαν στὴ Ρώμη κατὰ τοὺς διωγμοὺς τοῦ Νέρωνος.
Πρόκειται γιὰ ἕνα τμῆμα ἀπὸ τὸ 16ο κεφάλαιο τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Ματθαίου στὸ ὁποῖο ὁ Κύριος, εὑρισκόμενος στὰ μέρη τῆς Καισαρείας τοῦ Φιλίππου, πορευόμενος πρὸς τὸ ὅρος Θαβὼρ γιὰ τὴν μεταμόρφωσή Του, ἐρώτησε τοὺς Μαθητές: «Ποιός λένε οἱ ἄνθρωποι, ὅτι εἶμαι ἐγώ, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου;» Καὶ εκεῖνοι τοῦ ἀπάντησαν: «Ἄλλοι λένε πῶς εἶσαι ὁ Ἰὠάννης ὁ Βαπτιστής, ἄλλοι ὁ Ἠλίας, ἄλλοι ὁ Ἱερεμίας ἢ ἕνας ἀπὸ τοὺς Προφῆτες». Καὶ τοὺς ξαναρώτησε: «Ἐσεῖς ποιός λέτε ὅτι εἶμαι;» Τότε ὁ Πέτρος ἀναφώνησε αὐθόρμητα: «Ἐσὺ εἶσαι ὁ Χριστός, ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος». Καὶ ὁ Χριστὸς τοὺς διαβεβαίωσε, πὼς αὐτὴ ἡ ὁμολογία εἶναι ἡ πέτρα ποῦ θεμελιώνει τήν Ἐκκλησία καὶ οὔτε ὁ θάνατος μπορεῖ πλέον νὰ τὴν ὑπερνικήσει. (Βλ. Μάτθ. ἰστ΄ 13-19).
Ὁ Κύριος ἐπαίνεσε τὸν Πέτρο γιὰ τὴν ὁμολογία του, ὅτι Αὐτὸς εἶναι ὁ Χριστὸς ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ του ζῶντος καὶ συνέχισε τὸν λόγο Τοῦ μὲ μιὰ αἰνιγματικὴ φράση: «Θὰ σοῦ δώσω τὰ κλειδιὰ τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.» Στὴν ἱερὴ εἰκόνα τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου, συνήθως φαίνεται ὅτι κρατοῦν ἕνα Ναό, καθὼς στήριξαν τήν Ἐκκλησία μὲ τὴν ἱεραποστολική τους δραστηριότητα καὶ ὁ μὲν Πέτρος δύο μεγάλα κλειδιὰ σύμφωνα μὲ τὸν λόγο τοῦ Κυρίου κι ὁ Παῦλος ἕνα εἰλητάριο χειρογράφων, ἀφοῦ ἔγραψε 14 ἀπὸ τὰ 27 βιβλία τῆς Καινῆς Διαθήκης, δηλαδὴ τὰ περισσότερα.
Ὁ Πέτρος ὁμολόγησε τὸν Χριστὸ ἐκπροσώπου ὅλων τῶν Μαθητῶν, διερμηνεύοντας δηλαδὴ τὴν κοινὴ τοὺς πίστη στὸν Κύριο καὶ λαμβάνει τὰ κλειδιὰ τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν γιὰ ὅλους, καθὼς ὅλοι τους ἐμφοροῦντο ἀπὸ τὴν ἴδια κοινή πίστη.
Γι’ αὐτὸ καὶ στὴ συνέχεια ἀκούει ἕνα μεγαλειώδη λόγο: «ὅ,τι δέσεις πάνω στὴ γῆ θὰ εἶναι δεμένο στοὺς οὐρανοὺς καὶ ὁ,τι λύσεις πάνω στὴ γῆ θὰ εἶναι λυμένο στοὺς οὐρανούς».
Τὰ κλειδιὰ λοιπόν προφανῶς ἔχουν συμβολικὴ ἔννοια καὶ ἀφοροῦν στὴν χάρη τῆς Ἱερωσύνης διὰ τῆς ὁποίας ἐπιτελεῖται ἡ μυστηριακὴ ζωη τῆς Ἐκκλησίας κεντρικὴ θέση στὴν ὁποία ἔχει ἡ συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν τῶν ἀνθρώπων, ὥστε λύνονται ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῆς ἁμαρτίας καὶ ἐπικαιροποιοῦν τὴ θέση τους στὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.
Ἡ Ἱερωσύνη μέσα ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Ἐξομολόγηση καὶ τὴν θεία Εὐχαριστία, καθὼς τὸ τίμιο Ἂἷμα τοῦ Χριστοῦ μᾶς καθαρίζει ἀπὸ κάθε ἁμαρτία, ὅπως τονίζει μὲ ἔμφαση ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος στὴν Α΄ἐπιστολή του, (βλ. α΄7) καί κρατάει ἀνοιχτὴ τὴν πόρτα τῆς Οὐράνιας Βασιλείας καὶ εἰσοδεύει σὲ αὐτὴν τοὺς μετανοοῦντες
Δυστυχῶς ὅμως ὁ κόσμος στὴν πλειοψηφία του διστάζει νὰ ἀποδεχθεῖ, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεὸς Σωτῆρας καὶ Λυτρωτής. Στὴν ἐρώτηση τοῦ Κυρίου «ποιός νὰ λένε οἱ ἄνθρωποι ὅτι εἶμαι» ὁ κόσμος καὶ σήμερα ἀπαντᾶ μὲ τὸν ἴδιο τρόπο ποῦ φανέρωσαν τότε οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι. Καὶ σήμερα ἀκοῦς νὰ παραδέχονται τὸν Χριστὸ ὡς μέγα διδάσκαλο, κοινωνικὸ ἐπαναστάτη, πνευματικὸ ἡγέτη καὶ ἀναμορφωτὴ καὶ ἄλλα πολλά. Ὅμως ὡς Θεὸ διστάζουν νὰ Τὸν πιστεύσουν. Ἄντ' αὐτοῦ οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι καὶ δυστυχῶς ἀνάμεσά τους καὶ πολλοὶ βαπτισμένοι, ἀλλὰ ἀκατήχητοι Χριστιανοί, δὲν ξέρουν τί πιστεύουν, οὔτε ξέρουν τί ζοῦν καί πῶς νὰ τὸ ζήσουν. Τὸ χειρότερο εἶναι, ὅτι δηλώνουν πὼς πιστεύουν μὲν σὲ μιὰ ἀνώτερη δύναμη ὑπαρκτή, ἀλλὰ ἄγνωστη, τὸ ὁποῖο καὶ τοὺς κατατάσσει στοὺς ἀγνωστικιστὲς καὶ θέτει ἐν ἀμφιβὸλῳ τὴ σωτηρία τους.
Ὁ κόσμος ἔκτοτε καὶ μέχρι σήμερα προσπαθεῖ νὰ ἰσορροπήσει ἀνάμεσα στὴν μεγάλη ἀλήθεια, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ ἀληθινὸς Θεὸς Σωτῆρας καὶ Λυτρωτὴς καὶ στὴν ἱερὴ παρακαταθήκη τῆς Μυστηριακῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ κόσμος ὅμως πλανᾶται ἀπὸ τὸν διάβολο καὶ δὲν τολμᾶ οὔτε τὸν Χριστὸ εὐθαρσῶς νὰ ὁμολογήσει ὡς Θεό, οὔτε νὰ ἀξιοποιήσει τὸ δικαίωμα τῆς ἄφεσης τῶν ἁμαρτιῶν μὲ τὴν ἐξομολόγηση, οὔτε νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὸν Χριστὸ γιὰ νὰ σωθεῖ, μέσα ἀπὸ τὴ θεία Κοινωνία. Ἀντ’ αὐτοῦ ὁ κόσμος πολεμᾶ μὲ μανία ὁ,τιδήποτε χριστιανικό, ὑβρίζοντας τὸν Χριστὸ καὶ τήν Ἐκκλησία Του, καθαιρώντας τὶς εὐαγγελικὲς ἀρετὲς καὶ ἐπιβάλλοντας τὶς συνήθειες καὶ τὶς ἰδιοτροπίες του ὡς τὸν ἐνδεδειγμένο τρόπο ζωῆς. Μιὰ ματιὰ στὴ σύγχρονη κοινωνία μας δείχνει τό λόγου τὸ ἀληθὲς καί τήν κυριαρχία τοῦ κοσμικοῦ ἔναντι τοῦ χριστιανικοῦ φρονήματος, καθὼς ὁ πολιτικὸς γάμος, τὸ σύμφωνο συμβίωσης, ἡ καύση τῶν νεκρῶν, οἱ ἐκτρώσεις καί πολλές ἀκόμη ἀήθεις συνήθειες καί καταστροφικές προτάσεις ζωῆς ἐπικρατοῦν εἰς βάρος τῶν εὐαγγελικῶν ἀρετῶν καὶ πρὸς ἀπώλεια τῶν ἀνθρώπων.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ὁ Χριστὸς γνωρίζει, ὅπως καὶ τότε, ποιά γνώμη ἔχει ὁ κόσμος γιά Ἐκεῖνον. Μὲ τὴν ἐρώτησή του αὐτὴ πρὸς τοὺς Μαθητὲς δὲν ἤθελε ἁπλῶς νὰ μάθει κάτι ποῦ ἤδη γνώριζε, ἀλλὰ ἤθελε νὰ ἐπιστήσει τὴν προσοχὴ στοὺς Μαθητές, ὥστε νὰ ἀντιληφθοῦν, ὅτι γιὰ νὰ εἶναι Μαθητὲς καί Ἀπόστολοί Του πρέπει νὰ ὑπερβοῦν τὴν λογικὴ καὶ τὶς συνήθειες τοῦ κόσμου. Ὀφείλουν νὰ διαχωρίσουν τὴ θέση τους ἀπὸ τὸν κόσμο καὶ νὰ φθάσουν στήν πίστη, τὴν ὁποία τοὺς ἐνέπνευσε ὁ Χριστός καί νά ἐγκολπωθοῦν τη θεία διδασκαλία Του.
Ὁ Χριστὸς σήμερα θέτει καὶ σὲ ἐμᾶς τὸ ἴδιο ἐρώτημα. Δὲν περιμένει νὰ μάθει ἀπὸ τὴν ἀπάντησή μας, ἀλλὰ θέλει νὰ ἐπιστήσει τὴν προσοχή μας στὴ σχέση μας μὲ τὶς συνήθειες καὶ τὰ θελήματα τοῦ κόσμου, ἂν εἴμαστε τοῦ Χριστοῦ.
Ἡ ἀπάντησή μας θὰ φανερώσει ἂν ἀνήκουμε στὸν κόσμο ἢ στὸν Χριστό. Κι ἡ ἀπάντηση αὐτὴ δὲν περιορίζεται σὲ μιὰ προφορικὴ ὁμολογία, ἀλλὰ ἐμφαίνεται ἀπὸ τὸ τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ζοῦμε καὶ ὑπάρχουμε. Μαρτυρεῖται ἀπὸ τὴ σχέση μας μὲ τὸν Χριστό. Ὁμολογεῖται ἀπὸ τὸν τρόπο τῆς κοινωνίας μας μαζί του. Διαφαίνεται ἀπὸ τὴν στάση μας ἔναντι στὰ θέματα Ὀρθόδοξης πίστης καὶ ζωῆς. Ὥστε ἡ ἐν Χριστῷ ζωὴ, νὰ εἶναι ἡ μόνη ἐγγυημένη ὁδὸς τῆς σωτηρίας μας. Ἀμήν.
Εκτύπωση
Email
Συντάχθηκε στις 25 Ιουνίου 2025 .
Ἐξ ἀφορμῆς τῆς διανομῆς πολλῶν φυλλαδίων τῆς ἐν Ἀθήναις Ἐλευθέρας Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας τῆς Πεντηκοστῆς, κατ’ αὐτές τίς ἡμέρες στή Σάμο, ἐπιθυμοῦμε νά ἐπιστήσουμε τήν προσοχή τῶν εὐσεβῶν Χριστιανῶν μας, καθώς πρόκειται γιά μία ἀκόμη αἱρετική Προτεσταντική παραφυάδα, ἡ ὁποία δραστηριοποιεῖται ἐδῶ καί μερικές δεκαετίες στήν Ἑλλάδα μέ κέντρο τήν Ἀθήνα, ἀντιποιούμενη τήν ἰδιότητα τῆς Ἐκκλησίας.
Οἱ Πεντηκοστιανοί, χωρίς νά ἀπαξιώνουμε τά πρόσωπά τους, δέν μποροῦν νά ὀνομάζονται Ἐκκλησία, ἀφοῦ δέν εἶναι Ἐκκλησία, διότι ἀπορρίπτουν στήν πράξη καί τήν ἔννοια καί τόν ὁρισμό τῆς Ἐκκλησίας.
Καί τοῦτο διότι οὔτε Μυστηριακή ζωή ἔχουν, οὔτε τήν ἱερά Παράδοση ἀποδέχονται. Στηρίζονται μόνο στήν Ἁγία Γραφή, μεταφρασμένη ὅπως τήν θέλουν, ἀλλά καί μέ ἕνα δικό τους τρόπο. Ἐκφράζονται μέ βλάσφημο τρόπο γιά τήν Παναγία καί τούς Ἁγίους μας. Βλασφημοῦν ἀκόμη καί στόν Χριστό, ὅταν λένε πώς εἶχε κι ἄλλα ἀδέλφια κατά σάρκα, παρερμηνεύοντας σχετικά χωρία τῆς Καινῆς Διαθήκης. Θεωρώντας πώς ὅλοι τους ἔχουν τόν φωτισμό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἑρμηνεύουν τήν Ἁγία Γραφή κατά τό δοκοῦν, χωρίς νά ἀποδέχονται τήν κοινή διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων, μέ ἀποτέλεσμα νά ὁδηγοῦνται σέ λάθος συμπεράσματα.
Κι ἐπειδή στό διανεμηθέν φυλλάδιό τους μᾶς ἐνημερώνουν, ὅτι ὑπάρχει Σωτῆρας καί ἀναφέρονται στή σωτηρία, ὡς δῶρο του Θεοῦ, θά πρέπει νά τούς ὑπομνήσουμε ὅτι ἡ σωτηρία δέν εἶναι θεωρία, ἀλλά πράξη. Ἡ σωτηρία δέν στηρίζεται στή γνώση, ἀλλά στήν ἐμπειρία. Ἡ σωτηρία εἶναι ἡ ἐμπειρία τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, γι’ αὐτό κι ὁ Χριστός ὀνομάζεται Σωτῆρας (βλ. Λουκ. β΄ 11). Καί ὀνομάζεται Σωτῆρας ἐπειδή μέ τήν ἐνανθρώπησή Του ἀναδημιούργησε καί τρόπον τινά ἀνασυγκρότησε τόν ἄνθρωπο, δίνοντάς του τήν εὐκαιρία νά ἑνωθεῖ μαζί Του γιά νά παραμένει αἰωνίως σῷος, ἐξ’ οὗ καί ἡ λέξη σωτηρία. Ὁ Χριστός δέν εἶναι ἰδέα, οὔτε φαντασία. Ὁ Χριστός εἶναι ὁ ἀληθινός Θεός καί ἡ πίστη μας σέ Αὐτόν ἐνυπόστατη. Εἶναι δέ ὁ μόνος ἀληθινός Θεός, διότι μᾶς δίνει τη δυνατότητα νά Τόν μεταλάβουμε, νά Τόν γευθοῦμε, νά Τόν λάβουμε μέσα μας καί νά ἑνωθοῦμε μαζί Του, καθ ’ἥν στιγμήν οἱ θεοί τοῦ κόσμου ἐξαντλοῦνται σέ μιά θεωρητική ὕπαρξη μόνον.
Μέ δυό λόγια ἄν δέν ὑπάρχει ἡ ἐμπειρία τῆς θείας Κοινωνίας μέ τόν Χριστό, οὔτε Ἐκκλησία μπορεῖ νά σταθεῖ, ἀλλά οὔτε μέλος τῆς Ἐκκλησίας μποεῖ νά ὑπάρξει. Ὁ Χριστιανός δέν ἀρκεῖ νά ὀνομάζει τόν ἑαυτό του Χριστιανό ἤ νά μελετᾶ μόνο τήν Ἁγία Γραφή, ἀλλά ὀφείλει ὁπωσδήποτε νά κοινωνεῖ συνεχῶς ἀπό τά Ἄχραντα Μυστήρια. Κανείς δέν μπορεῖ νά ζήσει τόν Χριστό χωρίς νά κοινωνεῖ συνεχῶς ἀπό τό σῶμα Του καί τό Αἷμα Του. Αὐτή εἶναι ἡ ἐμπειρία τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἐδῶ καί δύο χιλετίες, σύμφωνα μέ τήν ἐντολή τοῦ Χριστοῦ.
Ὁ Κύριος στή διάρκεια τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου ἐπέστεψε τη διδασκαλία Του, τελώντας τήν πρώτη θείας Λειτουργία, εὐλογώντας τον ἄρτο καί τόν οἶνο ὡς τά ἀντίτυπα τοῦ ἀχράντου Σώματός Του, τό Ὁποῖο σταυρώθηκε καί τοῦ τιμίου Του Αἵματος, τό Ὁποῖο ἐκχύθηκε γιά την σωτηρία μας. Ἐπεσήμανε δέ στούς Μαθητές νά κοινωνοῦν ἀπό τό σῶμα Του καί τό Αἷμα Του γιά νά ἔχουν τήν ἀνάμνησή Του. Δέν εἶπε γράψτε ὅσα σᾶς δίδαξα καί διαβάζετέ τα καί ἑρμηνεύετέ τα, ὅπως θέλετε γιά νά μέ θυμᾶστε, ἀλλά τούς ἔδωσε τήν ἐντολή: «τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν» (βλ. Λουκ. κβ΄19), δηλαδή νά τελεῖτε τη θεία Λειτουργία καί εὐλογώντας τόν ἄρτο καί τόν οἶνο, τά ὁποῖα πραγματικά μεταβάλλονται σέ Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ, ὥστε οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι, ὅπως μᾶς παραδίδεται στις Πράξεις τῶν Ἀποστόλων, καθημερινῶς συνέρχονταν σέ σύναξη ὅλοι μαζί καί ἀφοῦ πρῶτα ἑρμήνευαν τήν διδασκαλία τοῦ Κυρίου, μετά κοινωνοῦσαν τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων (βλ. Πράξ. β΄42).
Ἐάν οἱ Πεντηκοστιανοί, ὅπως ὑποστηρίζουν στηρίζονται πάνω στήν Ἁγία Γραφή γιά ὅσα λένε καί πράττουν τότε, γιατί δέν τελοῦν τήν θεία Εὐχαριστία, ὅπως ἐπί δύο χιλιάδες χρόνια τελεῖ ἡ Ἐκκλησία σύμφωνα μέ τήν ἐντολή τοῦ Χριστοῦ καί σύμφωνα μέ τήν Πράξεις τῶν Ἀποστόλων καί γιατί δέν κοινωνοῦν ἀπό τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος στό 6ο κεφάλαιο τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Ἰωάννου ἐπισημαίνει, ὅτι ὅποιος δέν φάει τό Σῶμα Του καί δέν πιεῖ τό Αἷμα Του δέν μπορεῖ νά ζήσει;
Καί κάτι ἀκόμη:
Εἶναι τουλάχιστον ἀνακόλουθο, γιά νά μήν ποῦμε κάτι χειρότερο, νά ἀπορρίπτεις τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί νά χρησιμοποιεῖς τήν Ἁγία Γραφή τήν ὁποία ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὅρισε. Διότι ποιος ἄλλος διαβεβαίωσε τήν λεγομένη «Ἐλεύθερη Ἀποστολική Ἐκκλησία τῆς Πεντηκοστῆς», ἡ ὁποία καί ἀριθμεῖ λίγες μόνο δεκαετίες ζωῆς καί παρουσίας, ὅτι ἡ ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ἀποτελεῖται ἀπό 27 Βιβλία; Και ποιός ἐγγυᾶται τήν θεοπνευστία Της; Καί ποιος ἄλλος στ΄ ἀλήθεια τήν χρησιμοποιεῖ καί τήν ἑρμηνεύει ἐπί εἴκοσι αἰῶνες; Μόνον ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἡ ὁποία εἶναι τό ἀληθινό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ παρατεινόμενο στούς αἰῶνες. Ἄν λοιπόν δέχεσαι τήν Ἁγία Γραφή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, τότε ὑποχρεωτικά πρέπει νά δεχθεῖς καί τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἄλλη ἐπιλογή δέν ὑπάρχει!
Παρακαλοῦμε λοιπόν τούς εὐσεβεῖς Χριστιανούς μας νά εἶναι πολύ προσεκτικοί σέ ὅσους ὁ ἀπόστολος Παῦλος χαρακτηρίζει: «λύκους βαρεῖς πού δέν λυποῦνται τό ποίμνιο τοῦ Χριστοῦ» (βλ. Πράξ. κ΄ 29) ἔχοντας ὑπ’ ὄψιν τους ὅτι μόνο ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἐγγυᾶται τη σωτηρία μας. Ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι ἁπλῶς σφετερίζονται τό ὄνομά Της καί προσπαθοῦν νά προσυλητίσουν τούς ἀνθρώπους, μέ σκοπό τήν ἀπώλεια, καθώς θέτουν τήν σωτηρία τους ἐν ἀμφιβόλῳ!
Εκτύπωση
Email