Συντάχθηκε στις 19 Μαρτίου 2025 .
«Ἡ θέση μας κάτω ἀπό τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ»
Ἀγαπητοί Ἀδελφοί,
« Π αράδεισος ἄλλος ἐγνώσθη, ἡ Ἐκκλησία ὡς πρίν, ξύλον ἔχουσα ζωηφόρον, τὸν Σταυρόν σου Κύριε, ἐξ οὗ διὰ προσψαύσεως, ἀθανασίας μετέχομεν.» ( .
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὡς το μυστικό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, εἶναι ὁ νέος Παράδεισος στό κέντρο τοῦ ὁποίου, ὅπως λέει τό παρόν τροπάριο, ὑψώνεται τό δένδρο τῆς ζωῆς, δηλαδή ὁ Τίμιος καί Ζωοποιός Σταυρός. Κι ἐμεῖς γευόμαστε τούς καρπούς του, δηλαδή τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ καί γινόμαστε ἀθάνατοι.
Ὁ Τίμιος Σταυρός εἶναι ἕνα μυστήριο! Ἀσύλληπτο γιά τόν ἀνθρώπινο νοῦ, τό ὁποῖον ἀποκαλύπτεται λίγο-λίγο σ’ ἐκεῖνον, πού ζητεῖ νά ἐμβαθύνει καί νά τό βιώσει. Ταυτόχρονα ἀποκαλύπτει στόν ἄνθρωπο τό μυστήριο τῆς πίστης καί τῆς ἀληθινῆς ζωῆς, ὡς ἕνα πολύτιμο, ἀλλά ἀγνοημένο δυστυχῶς θησαυρό. Καί καθώς εἶναι ἀδύνατο νά περιγράψεις τόν ἄκτιστο καί ἀπερινόητο Θεό μέ λέξεις κτιστές κι ἀνθρώπινες, ἔτσι καί τό μυστήριο τοῦ Σταυροῦ, ἀφοῦ εἶναι ἄρρηκτα συνδεδεμένο μέ τόν Χριστό, τό ἀντιλαμβάνεσαι μόνο, ὅταν βιώσεις τήν ἐμπειρία καί λάβεις τήν χάρη.
Ὁ Χριστός πάνω στόν Σταυρό, πόνεσε τόσο πολύ, ὅσο κανείς ποτέ δέν πόνεσε, οὔτε θά πονέσει σέ αὐτόν τόν κόσμο. Γι’ αὐτό δέν εἶναι σωστό, ὅταν ταλαιπωρηθοῦμε λίγο, νά λέμε: «Πέρασα τοῦ Χριστοῦ τά πάθη»! Καί τοῦτο διότι ὁ Χριστός πάνω στόν Σταυρό, προσέλαβε συμπυκνωμένο τόν ἀνθρώπινο πόνο ὅλων τῶν γεννεῶν, πρίν καί μετά τήν ἔλευσή Του καί μέχρι τήν Δεύτερη καί ἔνδοξη παρουσία Του. Γι’ αὐτό λοιπόν ὁ Τίμιος Σταυρός εἶναι τό μέγα καί ἱερό Κειμήλιο τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Δέν εἶναι πιά ἀντικείμενο ἤ ὄργανο θανατικῆς καταδίκης, ἀλλά ἐνθύμηση τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ γιά τή σωτηρία μας καί ἀντίδοτο στόν πόνο καί τίς θλίψεις τῆς ζωῆς. Ταυτίζεται μέ τόν Χριστό καί καθώς ἔλαβε ζωή ἀπό τό τίμιο Αἷμα Του, τό ὁποῖο ἔρρευσε πάνω του, ὅταν Τόν προσκυνοῦμε Τον χαιρετίζουμε, λέγοντας: «Χαίροις ὁ ζωηφόρος Σταυρός», «Χαῖρε Ξῦλον μακάριον» καί Τον παρακαλοῦμε: «Σταυρέ τοῦ Χριστοῦ σῶσον ἡμᾶς τῇ δυνάμει Σου», «...μή ἐγκαταλίπῃς ἡμᾶς τούς ἁμαρτωλούς»!
Ἐμεῖς, οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, μάθαμε νά ζοῦμε κάτω ἀπό τήν προστασία καί τήν χάρη τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ. Μάθαμε, πώς ὁ Τίμιος Σταυρός εἶναι ὁ φύλακας τῆς Οἰκουμένης καί ὁ δικός μας. Μάθαμε, πώς εἶναι ἡ ὡραιότητα τῆς Ἐκκλησίας, ὁ κραταιός προστάτης τῶν Ὀρθοδόξων ἡγετῶν μας, ἡ δόξα τῶν Ἀγγέλων καί τό ἀγιάτρευτο τραῦμα τῶν δαιμόνων. Μάθαμε, πώς ἔχουμε τόν Σταυρό, ὅπλο κατά τοῦ διαβόλου καί ὡς ἐκ τούτου τόν διάβολο λογαριάζουμε ὡς τόν μόνο ἐχθρό μας καί τόν πόλεμο ἐναντίον Του ὡς τόν μόνο πόλεμο, πού μᾶς ἐπιτρέπεται!
Ὅλα αὐτά ὅμως γιά νά ἀπηχοῦν στήν πραγματικότητα τῆς ζωῆς μας, πρέπει ὄχι μόνο νά πιστεύουμε στόν Χριστό καί νά ἐπικαλούμαστε τήν χάρη τοῦ Τιμίου καί ζωοποιοῦ Σταυροῦ, ἀλλά καί νά ζοῦμε σύμφωνα μέ αὐτή τήν πίστη. Εἶναι αὐτό πού ἀκούσαμε σήμερα νά τονίζει ὁ Κύριός μας στό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, πώς ἄν ποθοῦμε τή σωτηρία μας δέν ἔχουμε, παρά νά σηκώσουμε τόν σταυρό Του καί νά Τόν ἀκολουθήσωμε. Πῶς ὅμως;
-Ὅταν ὁ κόσμος παρασυρμένος ἀπό τόν διάβολο ἀπολυτοποιεῖ τά ὑλικά ἀγαθά, τά χρήματα καί τίς σαρκικές ἀπολαύσεις, τότε ὁ πιστός Χριστιανός ὀφείλει αἴροντας τόν σταυρό τοῦ Χριστοῦ νά ἀναδεικνύει μέ τόν τρόπο τῆς ζωῆς του τήν προτεραιότητα τοῦ ἔνθεου βίου, πού ἐπιτυγχάνεται μέ τήν τήρηση τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καί τήν βίωση τῆς ἐμπειρίας τῆς θείας Λατρείας, μέ κέντρο τήν ἕνωση μέ τόν Χριστό, ὡς πρωταρχικοῦ σκοποῦ τῆς ζωῆς μας.
-Ὅταν ὁ κόσμος ζεῖ μέ χλιαρή πίστη καί μέ ἄνευρη πνευματικότητα, ὅπου ὁ καθένας πράττει κατά τό θρησκευτικό του δοκοῦν, ὁ ἀνακαινισμένος ἐν Χριστῷ ἄνθρωπος ὀφείλει νά πειθαρχεῖ μέ ταπεινό φρόνημα, στά κελεύσματα τῆς Ἐκκλησίας, ἀποδεχόμενος σάν ἄλλος Ἰώβ ὅ,τι ἡ θεϊκή Πρόνοια ἐπιτρέπει σ’αὐτόν, εἴτε ἀσθένεια, εἴτε πτωχεία, εἴτε οἰκογενειακή ἀκαταστασία, πού ἐπιφέρει θλίψη καί στενοχωρία, βέβαιος ὅμως ὅτι ὁ Θεός βλέπει τόν πνευματικό του ἀγῶνα καί τόν σκεπάζει μέ τήν χάρη Του. Ἀκόμη δέ καί πῶς ὅ,τι ἐπιτρέπει εἶναι γιά τό καλό του, ἐνῶ ἴσως τόν γλιτώνει κι ἀπό κάτι χειρότερο γιά νά τόν ὁδηγήσει μέσα ἀπό μιά σταυρική ζωή στήν ἀνάσταση τῆς σωτηρίας του.
-Ὅταν πολλές φορές ἡ συκοφαντική δυσφήμιση καί τά κακεντρεχῆ σχόλια κεντοῦν τά σωθικά του ἀγωνιζόμενου Χριστιανοῦ καί χωρίς λόγο καί αἰτία τόν πικραίνουν, τότε ἐκεῖνος ὀφείλει νά θυμηθεῖ τήν πονεμένη ἱκεσία τοῦ προφητάνακτα Δαβίδ «λύτρωσαί με ἀπό συκοφαντίας ἀνθρώπων καί φυλάξω τάς ἐντολάς σου» (Ψαλμ. ρια΄135). Καί μετά νά ἀρκεσθεῖ στή παντοδυναμία τοῦ Χριστοῦ, λέγοντας μέ τόν Ἀπόστολο Παῦλο: «πάντα ἰσχύῳ ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντι μέ Χριστῷ» (Φιλιπ. δ, 13), ὁμολογώντας ἔτσι τήν πίστη του στόν Σωτῆρα καί Κύριό Του.
-Ὅταν ο κόσμος ἀδιαφορεῖ γιά τήν ἐκκλησιαστική ἐν Χριστῷ ζωή καί εἰρωνεύεται τήν νηστεία, τήν προσευχή, τήν ἐξομολόγηση, τήν συχνή θεία Κοινωνία, καί ἐν συνόλῳ ὅσους προαπαθοῦν νά ζοῦν κατά Θεόν, τότε ὁ Χριστιανός ὀφείλει νά θυμᾶται, ὅτι ὁ Χριστός μακαρίζει ἐκείνους πού τούς ἐνέπαιξαν, τούς ὕβρισαν καί τούς ἀπέρριψαν μέ ἀπρεπεῖς κουβέντες, ἐπειδή πιστεύουν σ’ Αὐτόν καί ζοῦν κατά τό θεϊκό Του θέλημα. (βλ. Ματθ. ε 11)
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Τό βράδυ τῆς Μεγάλης Πέμπτης θά ἀκούσουμε, πῶς κάτω ἀπό τό Σταυρό τοῦ Κυρίου, στέκονταν πολλοί καί διάφοροι. Ὅλοι τους εἶχαν μιά ἰδιαίτερη σχέση μαζί του. Ἦταν ἐκεῖ οἱ φανατικοί ἀντίπαλοί του, Φαρισαῖοι καί ὄχλος, πού ζήτησαν τή σταύρωσή Του καί οἱ στρατιῶτες, πού τόν ἐσταύρωσαν. Ἦταν ἐκεῖ οἱ δυό ληστές, ὁ εὐγνώμων καί ὁ ἀγνώμων. Ἦταν ἐκεῖ «παραπορευόμενοι», περαστικοί. Ἦταν ἐκεῖ σιωπηλοί ἡ Μητέρα Του, ὁ ἀγαπημένος Του Μαθητής ὁ Ἰωάννης καί μερικές γυναῖκες, γιά νά συντρέξουν ἀνθρωπίνως τήν Παναγία στόν πόνο της. Οἱ ἄλλοι Μαθητές Του ἔλειπαν, κρυμμένοι «διά τόν φόβον τῶν Ἰουδαίων», ἐκφοβισμένοι ἀπό κάποιες φωνές ἀνώνυμες, ὑποταγμένες δουλικά στόν κόσμο (βλ. Ματθ. κστ΄). Ἔλειπε κι ὁ Ἰούδας, πού ἀπαγχονιζόταν ἀπελπισμένος!
Ἄς πάρουμε σήμερα μιά ἀπόφαση καί γιά τή δική μας θέση κάτω ἀπό τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, μακρυά ἀπό τήν ἀπελπισία, πού τεχνηέντως διαμορφώνει ὁ διάβολος γιά νά μᾶς ὁδηγήσει στήν ἀπώλεια. Καθώς εἶναι ἀδύνατο νά προσεγγίσουμε στό μέγιστο ὕψος τῆς ἀρετῆς τῆς Παναγίας μας, ἄς ζηλέψουμε τήν θέση τοῦ Ἰωάννου, τοῦ ἠγαπημένου Μαθητοῦ. Γιατί; Ἐπειδή ἐκεῖνος μόνος ζεῖ ἀπό κοντά τόν Σταυρό καί τό πάθος τοῦ Κυρίου. Σιωπᾶ, παρά τό ὅτι πονᾶ. Στηρίζει παράλληλα τήν πονεμένη Μητέρα καί στό πρόσωπό Της ὅλη τήν Ἐκκλησία. Δέν κατακρίνει καί δέν διαμαρτύρεται, ἐπειδή πιστεύει στήν Ἀνάσταση τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Ἄς προσπαθήσουμε γι’ αὐτήν τήν θέση. Ἄν ὅμως δέν καταφέρουμε οὔτε κι ἐκεῖ νά σταθοῦμε, ἄς βρεθοῦμε τουλάχιστον ἀνάμεσα στόν εὐγνώμονα Ληστή καί στόν Λογγῖνο τόν ἑκατόνταρχο. Ἄς σταθοῦμε ἐπιτέλους μεταξύ τοῦ: «Μνήσθητί μου Κύριε ἐν τῇ Βασιλείᾳ Σου» καί τοῦ: «Ἀληθῶς Θεοῦ υἱός ἦν οὗτος» . Ἔτσι θά διασώσουμε τήν ἐλευθερία καί τήν ἀξιοπρέπεια τῆς ζωή μας καί ἐντέλει θά ἐπιτύχουμε τῆς σωτηρίας μας! Ἀμήν.
Συντάχθηκε στις 11 Μαρτίου 2025 .
«Οἱ τέσσερις φίλοι μας» - † Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ
Ἀγαπητοί Ἀδελφοί,
Ἡ σημερινή Κυριακή, εἶναι προέκταση τῆς προηγούμενης Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας καί ἀφορᾶ στή συνέχιση τοῦ θριάμβου τῆς Ὀρθόδοξης πίστης καί ζωῆς, μέ κέντρο τήν πολύτιμη προσφορά τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, ὁ ὁποῖος ἀρχικά ὡς ἀσκητής καί μοναχός στό Ἅγιον Ὄρος, καί μετέπειτα Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης διέπρεψε ὡς μεγάλος δογματικός διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας μας. Σήμερα θυμόμαστε τούς ἀγῶνες καί τήν μεγάλη του συμβολή στήν κατάπαυση τῶν λεγόμενων ἡσυχαστικῶν ἐρίδων, πού παρουσιάστηκαν τόν ιδ΄ αἰῶνα στήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας. Τήν ἐποχή ἐκείνη δυστυχῶς, οἱ θεολόγοι τῆς λεγομένης Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας, ἀμφισβήτησαν τήν δυνατότητα πού ἔχουμε ὡς χριστιανοί, νά ἐρχόμαστε σέ κοινωνία μέ τόν Θεό. Σέ συνέχεια τῶν αἱρετικῶν τῶν προηγούμενων αἰώνων ἐπιχείρισαν νά ἐμφανίσουν τήν λατρευτική ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί τήν προσωπική πνευματική ζωή τῶν πιστῶν, περισσότερο ὡς μιά λογική διεργασία, παρά ὡς μιά ἐμπειρία, τήν ὁποία διαχειρίζεται ὁ πιστός ἀξιοποιώντας τήν χάρη καί τήν δύναμη τοῦ Θεοῦ.
Σύμφωνα μέ τήν Ὀρθόδοξη δογματική διδασκαλία, ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀπρόσιτη γιά τόν ἄνθρωπο, ἀλλά ὁ ἄνθρωπος μετέχει στίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ. Μᾶς τό λέει πολύ καθαρά ὁ Μέγας Βασίλειος: « ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ, διά τόν ἄνθρωπον εἶναι παντελῶς ἀπερινόητος καί ἄρρητος, ὅμως αἱ ἐνέργειαι αὐτοῦ πρός ἡμᾶς καταβαίνουσι» . Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, στηριζόμενος στήν διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν πρό αὐτοῦ Ἁγίων Πατέρων, κάνει διάκριση μεταξύ τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἐνεργειῶν Του καί μᾶς τονίζει, ὅτι ὅπως ὁ ἥλιος στέλνει τίς ἀκτῖνες του, πού μᾶς φωτίζουν καί μᾶς θερμαίνουν ἔτσι πρέπει νά κατανοήσουμε τίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο. Συνεπῶς ὅλοι οἱ πιστοί μποροῦν νά μετέχουν τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ μέσα ἀπό τά Ἅγια Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας καί κυρίως ὅταν μεταλαμβάνουν τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ.
Αὐτό φαίνεται ξεκάθαρα καί μέσα ἀπό τό θαῦμα τῆς θεραπείας τοῦ παραλύτου τῆς Καπερναούμ, γιά τό ὁποῖο ἀκούσαμε σήμερα ἀπό τόν Εὐαγγελιστή Μᾶρκο. Ἡ θεραπεία τοῦ παραλυτικοῦ εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἐνέργειας τοῦ Θεοῦ πρός ἐκεῖνον. Ὁ Θεάνθρωπος Κύριος θεραπεύει τόν παράλυτο καί ἡ θεραπεία του εἶναι ἄμεση λόγῳ τοῦ ὅτι ἐνεργεῖ ὁ Θεός. Δέν χρειάστηκε δηλαδή χρόνος ἀνάρρωσης ἤ ἐν καιρῷ ἀποκατάστασης. Διότι γνωρίζουμε, πώς ἄν κάποιος θεραπευθεῖ ἀπό κάποιον ἰατρό, χρειάζεται πολύ χρόνο γιά νά ἐπανέλθει καί συνήθως ὄχι ὅπως ἦταν πρίν τήν ἀσθένεια. Ἐνῶ ἐδώ ἔχουμε αὐθορεί καί παραχρῆμα θεραπεία.
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος λαμβάνει τήν ἀφορμή νά μιλήσει γιά τήν μετοχή τοῦ Παραλύτου στήν θεῖα ἐνέργεια, πού τόν θεραπεύει, ἀλλά καί τήν εὐκαιρία νά μᾶς πεῖ, τί ἦταν ἐκεῖνο, πού προξένησε τήν ἐπενέργεια τῆς θείας Χάρης καί ἔδωσε τήν θεραπεία στόν παράλυτο.
Ὁ παραλυτικός λέει «αἰρόμενος ὑπό τεσσάρων» ἔφθασε στήν οἰκία, ὅπου δίδασκε ὁ Χριστός. Ἐπειδή ὁ κόσμος ἦταν πολύς τόν ἀνέβασαν στήν ὀροφή, «ἀπεστέγασαν τήν στέγην» καί κατέβασαν τόν παραλυτικό μαζί μέ τό κρεββάτι μπροστά στόν Χριστό, πού τοῦ χάρισε τήν ἴαση καί θεραπεία τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος.
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος προσαρμόζει αὐτήν τήν πράξη στήν θεραπεία τῆς παράλυτης ἀπό τήν ἁμαρτία ψυχῆς καί κάνει τόν ἐξῆς παραλληλισμό. Κάθε ἕνας πού πρόσκειται στίς ἡδονές εἶναι παράλυτος στήν ψυχή κείμενος ἐπάνω στό κρεββάτι τῆς ἡδυπαθείας καί τῆς σαρκικῆς ἀνέσεως. Ἡ ψυχή εἶναι παράλυτη, καθηλωμένη σέ ἕνα σῶμα πού ὑπηρετεῖ τίς ἡδονές. Χρειάζεται ἡ παράλυτη ψυχή νά ἐπιστρέψει στόν Χριστό γιά νά θεραπευθεῖ.
Τήν βοηθοῦν τέσσερις παράγοντες, τέσσερις φίλοι της ψυχῆς δηλαδή:
Πρῶτος φίλος εἶναι «ἡ οἰκεία κατάγνωσις». Δηλαδή ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητας καί ἡ διάθεση, ὄχι νά δικαιολογήσουμε τόν ἐαυτός μας, ὅπως συμβαίνει συνήθως, ἀλλά νά τόν διορθώσουμε.
Δεύτερος φίλος εἶναι «ἡ των προημαρτημένων ἐξαγόρευσις». Δηλαδή, ἡ ἐνώπιον Πνευματικοῦ Ἱερέως ἐξομολόγηση τῶν ἁμαρτημάτων μας.
Τρίτος φίλος εἶναι «ἡ εἰς τό ἑξῆς πρός ἀποχήν τῶν κακῶν ὑπόσχεσις», ἡ ὑπόσχεση δηλαδή νά μήν ὑποπέσει ὁ ἄνθρωπος στά ἴδια ἁμαρτήματα.
Τέταρτος φίλος εἶναι «ἡ πρός τόν Θεόν δέησις», δηλαδή, ἡ προσευχή.
Ἀπαιτεῖται ὅμως νά ἀποστεγάσουν τήν στέγη, τήν ὀροφή. Ὀροφή εἶναι τό λογιστικό μέρος τῆς ψυχῆς, πού εἶναι φορτωμένο ἀπό ὑλικά, πού προέρχονται ἀπό τήν σχέση πρός τά γήϊνα καί τά πάθη καί χωρίζουν τήν ψυχή ἀπό τόν Χριστό.
Ὅταν καθαρισθεῖ ὁ λογισμός τότε μποροῦμε νά ταπεινωθοῦμε, νά προσπέσουμε καί νά προσεγγίσουμε τόν Χριστό. Ἀμέσως τότε ὁ παράλυτος νοῦς ἀκούει τήν γλυκυτάτη λέξη «τέκνον» καί λαμβάνει ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν. Ἐπίσης λαμβάνει καί δύναμη γιά νά σηκώσει τό κρεββάτι. Δηλαδή ὁ ὑγιής νοῦς ὁδηγεῖ καί διευθύνει τό σῶμα στά ἔργα τῆς μετανοίας καί δέν διευθύνεται ἀπό αὐτό, ὅπως γινόταν προηγουμένως. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ἀνίσταται καί ζεῖ τήν ἐν Χριστῷ ζωή.
Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀποκτᾶ τήν καλή συνήθεια νά μή θεωρεῖ τόν ἑαυτό του τέλειο καί ἀναμάρτητο, ὅταν μαθαίνει νά ἀναγνωρίζει τά σφάλματά του, ὅταν δηλαδή ἀποκτᾶ τή συνεχῆ μετάνοια, τότε δέν ἀπολαμβάνει μόνο τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἀλλά γίνεται καί φορέας αὐτῆς τῆς χάριτος στό ἐκκλησιαστικό σῶμα. Γίνεται χρήσιμος στό ἔργο τοῦ Θεοῦ γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου, γιατί ἀνακαινίζει τή χάρη τοῦ Θεοῦ μέσα του μέ τά μυστήρια τῆς μετάνοιας καί τῆς ἐξομολόγησης. Μιμεῖται οὐσιαστικά τόν Κύριο, ὁ ὁποῖος ὑποτάχθηκε στό θέλημα τοῦ Πατέρα γιά τήν σωτηρία τοῦ κόσμου, γιά τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν, ὅπως πολύ εὔστοχα σημειώνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στό σημερινό ἀνάγνωσμα: «εἶναι φανερό ὅτι δέν ἔρχεται (ὁ Χριστός) νά βοηθήσει ἀγγέλους, ἀλλά τούς ἀπογόνους του Ἀβραάμ. Ἔπρεπε λοιπόν νά γίνει σ’ ὅλα ὅμοιος μέ τά ἀδέλφια του, ὥστε νά γίνει σπλαχνικός καί πιστός ἀρχιερέας στήν ὑπηρεσία τοῦ Θεοῦ, γιά τή συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ λαοῦ» (βλ.Ἑβρ. β, 16-17)
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἀς κάνουμε φίλους μας τήν αὐτομεμψία, τήν ἐξομολόγηση, τήν προσευχή καί κυρίως τήν προσπάθεια νά μήν ἐπιστρέφουμε στά ἴδια ἁμαρτήματα. Καί οἱ νέοι αὐτοί πνευματικοί φίλοι μας, θά μᾶς ὁδηγήσουν στήν ταπείνωση καί τήν θεοφιλῆ ζωή καί τότε στήν θεραπευμένη ψυχή μας θά ἔλθει νά ἀναπαυθεῖ ἡ ζωοποιός χάρις τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Αὐτή εἶναι καί ἡ καλύτερη προετοιμασία μας γιά νά συμμετάσχουμε συχνά καί στήν θεία μετάληψη, «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καί ζωήν τήν αἰώνιον» , ἐσχάτως δέ καί εἰς ὁμολογίαν πίστεως. Ἀμήν.
Συντάχθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2025 .
Κατόπιν προτροπῆς τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ.κ. Εὐσεβίου, αὒριο Παρασκευή 28η Φεβρουαρίου 2025 καί ὥρα 11.00΄ στόν Ἱ. Μ. Ναό Ἁγίου Νικολάου Βαθέος θα τελεστεῖ εἰδική ἐπιμνημόσυνη δέηση ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν βιαίως κοιμηθέντων Ἀδελφῶν, κατά τό σιδηροδρομικό δυστύχημα τῶν Τεμπῶν, ἐξ ἀφορμῆς τῆς συπληρώσεως δύο ἐτῶν ἀπό ἐκείνη τήν ἡμέρα.
Ἐν ὄψει δὲ τῆς ἐπί θύραις Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς παρακαλοῦμε ὅλους νά ἀξιοιποιήσουν τὰ ὅπλα τῆς νηστείας, τῆς προσευχῆς καί τῆς μετανοίας, ὥστε μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ νὰ εἰρηνεύσουν οἱ καρδιές καί νά εὑρεθεῖ διέξοδος στήν παρούσα κρίση.
Συντάχθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2025 .
«Μάθε νά συγχωρεῖς γιά νά μοιάζεις στόν Θεό»
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Μία ἡμέρα πρίν ἀπό τήν ἔναρξη τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσαρακοστῆς, ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία σκόπιμα ἔχει θέσει τήν εὐαγγελική περικοπή, στήν ὁποία ἀναφέρει ὁ Κύριος τρεῖς ἀρετές: τή συγχωρητικότητα, τή νηστεία καί τήν ἀφιλοχρηματία, καθώς αὐτές εἶναι ἀπαραίτητα ἐφόδια γιά τό πνευματικό αὐτό στάδιο, μέ πρώτη τη συγχωρητικότητα, ὡς ἔμπρακτη ἀπόδειξη ἀγάπης.
Ὅταν οἱ προπάτορές μας Ἀδάμ καί Εὔα ἐξέπεσαν ἀπό τόν Παράδεισο τῆς τρυφῆς λόγω τῆς παρακοῆς τους, γεγονός πού ἐνθυμούμαστε κατά τή σημερινή Κυριακή, μπῆκε ἡ διαίρεση καί ἡ διχόνοια στή ζωή του ἀνθρώπου. Θεοποιώντας τό ὑπέρμετρο ἐγώ του ὁ ἄνθρωπος ἀδυνατεῖ νά δεῖ τήν κοινωνία μέ τούς ἄλλους ὡς δῶρο Θεοῦ, ἀντιμετωπίζοντας τόν ἀλλον ὡς ἀνταγωνιστή του. Ἐνώ ἡ ἀληθινή ἀγαπητική κοινωνία μέ τούς ἀδελφούς ἀποτελεῖ προεικόνιση τῆς καταστάσεως τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν. Ἕνας γνωστός ἄθεος φιλόσοφος τῶν ἡμερῶν μας, ὁ Σάρτρ, ζῶντας αὐτήν τήν ἀπομάκρυνση ἀπό τό Θεό, δήλωσε ὅτι «ὁ ἄλλος εἶναι ἡ κόλασή μου». Γιά ἕναν Χριστιανό ὅμως ἰσχύει, καί πρέπει νά ἰσχύει τό ἀκριβῶς ἀντίθετο: «ὅτι ὁ ἄλλος, ὅποιος κι αν εἶναι αὐτός, εἶναι ὁ Παράδεισός μου». Ὅπως ἀναφέρει δε στό Γεροντικό ὁ ἀββᾶς Ἀπολλῶ: «εἶδες γάρ φησί τόν ἀδελφόν σου, εἶδες Κύριον τόν Θεόν σου».
Πόσο λυπηρό εἶναι νά βλέπουμε πολλές φορές ἡ διάσπαση, ἡ διχόνοια καί ἡ ἀσπλαχνία νά ἔχει εἰσέλθει ἀπειλητικά στίς ζωές μας; Συχνά ἀκόμα καί ἀδέλφια εἶναι ψυχραμένα καί δέν μιλοῦν μεταξύ τους συνήθως γιά παντελῶς ἀσήμαντες ἀφορμές. Πόσο δηλητηριάζονται ὅμως οἱ ζωές τῶν ἀνθρώπων ἀπό αὐτές τίς καταστάσεις! Και ὁ αἰώνιος λόγος τοῦ Χριστοῦ εἶναι περισσότερο ἀπό ξεκάθαρος: ἀκόμα καί ἄν μᾶς ἔβλαψε κάποιος, ἄν δέν τόν συγχωρέσουμε, δέν θά συγχωρεθοῦμε ἀπό τόν Θεό.
Ἡ συγχωρητικότητα δέν ἔχει νά κάνει μέ τό πόσο ἔβλαψε κάποιος κάποιον ἤ πόσο τόν ἀδίκησε. Σημασία ἔχει ὁ ἀδικημένος νά βρεῖ τή δύναμη νά συγχωρέσει. Ἀς θυμηθοῦμε τό γνωστό περιστατικό ἀπό τόν βίο τοῦ Ἁγίου Διονυσίου, ὁ ὁποῖος συγχώρεσε καί ἔκρυψε τόν φονιά τοῦ ἀγαπημένου του ἀδελφοῦ, γιά νά μήν παραδοθεῖ στίς ἀρχές. Ἡ συγχωρητικότητα εἶναι τό «ἐκ τῶν ὦν οὐκ ἄνευ» γιά νά ἀντικρύσουμε πρόσωπο Θεοῦ. Ὅπως ἀκούσαμε πρό ὀλίγου: «ἐάν δέν ἀφήσετε, ἐάν δέν συγχωρήσετε δηλαδή, στούς ἀνθρώπους τά παραπτώματά τους, οὔτε ὁ Θεός Πατέρας θά ἀφήσει, θά συγχωρήσει δηλαδή τά δικά σας.» Ἐάν γατζωθοῦμε ἀπό μικρότητες καί διάφορες φθηνές δικαιολογίες καί δέν συγχωρέσουμε τούς ἀδελφούς μας, τότε δυστυχῶς θέτουμε «ἐν ἀμφιβόλῳ» τήν προσωπική μας σωτηρία.
Πολλές φορές μπορεῖ νά ξεχνᾶμε τό κακό τό ὁποῖο μας προξένησε κάποιος, μπορεῖ ὅπως λέμε νά μήν κρατᾶμε κακίες, δέν εἶναι ὅμως αὐτή ἡ τέλεια συγχώρηση. Συγχωρῶ ἐτυμολογικά σημαίνει, ὅτι ὄχι ἁπλά ξεχνάω τό κακό πού μου ἔκανε κάποιος, ἀλλά αὐτόν τον ἄνθρωπο πού μέ ἔβλαψε τόν συν + χωρῶ, δηλαδή χωρῶ μαζί του, τόν καθιστῶ κομμάτι τῆς ὑπάρξεώς μου. Πραγματικά εἶναι δύσκολη ἡ πραγματική συγχώρηση. Ὁ Χριστός εὑρισκόμενος ἐπί τοῦ Σταυροῦ συγχώρεσε τούς σταυρωτές του. Ἀλλά καί οἱ Ἁγιοι Μάρτυρες, μέ πρῶτο τόν πρωτομάρτυρα Στέφανο, ἀκολουθώντας το παράδειγμα αὐτό, προτοῦ ἀπέλθουν διά τοῦ μαρτυρικοῦ θανάτου γιά τήν «ὄντως ζωήν» συγχωροῦσαν τούς δημίους τους γενόμενοι μέ τόν τρόπο αὐτό πολλές φορές ἡ αἰτία τῆς μεταστροφῆς τους ἀπό την εἰδωλολατρία στήν ἀληθινή πίστη τοῦ Χριστοῦ.
Ἀλλά καί στήν Παλαιά Διαθήκη βλέπουμε τό συγκλονιστικό παράδειγμα τῆς συγχωρητικότητας τοῦ Ἰωσήφ ἀπέναντι στά ἀδέλφια του. Ὁ Ἰωσήφ, τόν ὁποῖον οἱ Ἀδελφοί του τόν πούλησαν ὡς σκλάβο ἀπό τόν φθόνο τους, ἐπειδή τόν ἀγαποῦσε ἰδιαίτερα ὁ πατέρας τους ὁ Ἰακώβ, ὁ Θεός τόν κατέστησε ἄρχοντα τῆς Αἰγύπτου. Καί ὅταν οἱ ἀδελφοί του ἦρθαν γονυπετεῖς γιά νά ζητήσουν σιτηρά τά ὅποῖα εἶχαν ἐκλείψει λόγω τοῦ φοβεροῦ λιμοῦ, φοβήθηκαν, ὅτι θά τούς ἐκδικηθεῖ. Ὁ Ἰωσήφ ὅμως ἀντί αὐτοῦ τούς συγχώρησε πλήρως λέγοντας: «Μη φοβᾶσθε, ἐγώ εἶμαι τοῦ Θεοῦ» (βλ. Γεν. Ν΄19). Γιατί ἡ συγχωρητικότητα δέν εἶναι ἁπλά μία πράξη ἠθικῆς ἀνωτερότητας, ἀλλά αὐτό τό ὁποῖο μᾶς ἑνώνει μέ τόν Θεό. Ἀνοίγοντας τήν θύρα τῆς συγχώρεσης στούς ἀδελφούς μας, ὁμοιάζουμε μέ τόν Θεό καί κατόπιν ὁ Θεός μᾶς ἀνοίγει τήν θύρα τοῦ ἀμετρήτου ἐλέους Αὐτοῦ, διότι μᾶς ἀναγνωρίζει ὡς αὐθεντικά Του παιδιά.
Αὐτή ἡ μεγάλη ἀλήθεια εἶναι τό δίδαγμα τοῦ σημερινοῦ κηρύγματος, τό ὁποῖο ὅμως συνάγεται καί ἀπό τόν βίο καί τήν πολιτεία τοῦ σήμερα ἑορταζομένου Ἁγίου Ἱερέως Νικολάου τοῦ Πλανᾶ, ἑνός σύγχρονου Ἁγίου ὁ ὁποῖος ἔζησε τό δεύτερο ἤμισυ τοῦ 19ου αἰῶνος και τίς ἀρχές τοῦ 20ου . Ὁ Θεός τόν εἶχε κοσμήσει μέ πολλές θεοειδεῖς ἀρετές, ἀνάμεσα στίς ὁποῖες αὐτές τῆς συγχωρητικότητας, τῆς νηστείας και τῆς ἀφιλοχρηματίας.
Ὁ Ἅγιος Νικόλαος ὁ Πλανᾶς, ζῶντας ὡς ἀσκητής τῆς ἑρήμου μέσα στό κλεινόν ἄστυ τῶν Ἀθηνῶν μέ νηστεία καί ἀδιάλειπτη προσευχή, λειτουργοῦσε συνεχῶς μνημονεύοντας ὄρθιος ἐπί ὧρες πολλές, χιλιάδες ὀνόματα, τά ὁποῖα χαρακτήριζε ὡς τά συμβόλαιά του και γι’ αὐτό πάντοτε τά μετέφερε μαζί μέ τά ἱερά του Ἄμφια, ὥστε σέ κάθε ἱερουργία, νά μνημονεύει τίς ψυχές ὀνομαστικά στήν Ἁγία Προσκομιδή. Κυριολεκτικά ζοῦσε καί τρεφόταν ἀπό τή λειτουργική ζωή. Ξεκινοῦσε τίς Ἀκολουθίες του νωρίς το πρωί, για να ὁλοκληρώσει τή θεία Λειτουργία περίπου το μεσημέρι! Ἐπίσης πολύ συχνά τελοῦσε ὁλονύχτιες ἀγρυπνίες κατά τήν τάξη τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἔχοντας μάλιστα ὡς ψάλτες τόν ἅγιο τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων, κυρ Ἀλέξανδρο Παπαδιαμάντη καί τόν ἐξάδελφό του Ἀλέξανδρο Μωραϊτίδη.
Παράλληλα μέ ἀπόλυτη ἀνεξικακία ἀντιμετώπιζε αὐτούς πού τόν χλεύαζαν λόγω τῆς περιορισμένης μορφώσεώς του ἤ καί τόν συκοφαντοῦσαν, ἀδυνατώντας νά κατανοήσουν τό πρᾶον τοῦ χαρακτῆρος του, τό ἄδολο, ἀνεπίβουλο καί ἀνεπίφθονο τῆς ψυχῆς του.
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἀπό σήμερα τό ἀπόγευμα καί ὅλα τά ἀπογεύματα τῶν Κυριακῶν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ Ἐκκλησία μας ἐπιτελεῖ τήν Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ, τόν ὁποῖο καί ὀνομάζει «Κατανυκτικό», ἐπειδή μέ τούς ψαλλόμενους ὕμνους ἐπιχειρεῖ νά μᾶς προκαλέσει κατάνυξη, δηλαδή φιλότιμη ἐγρήγορση πρός μετάνοια καί ἐπιστροφή στή ζωή τοῦ Χριστοῦ. Ὁ σημερινός πρῶτος Κατανυκτικός Ἑσπερινός, ὀνομάζεται «Ἑσπερινός τῆς Συγγνώμης ἤ τῆς Συγχωρήσεως», ἀφοῦ μέ τρόπο δυναμικό, ἐπί τῇ βάσει τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελικοῦ ἀναγνώσματος, ἡ συγχώρηση προβάλλεται ὡς ὑποχρέωση γιά τήν πρόοδο τοῦ πνευματικοῦ μας ἀγῶνα καί τήν πνευματική μας ἀναβάθμιση.
Γι’ αὐτό καί καλούμαστε, ἐκφράζοντας ἀπό σήμερα τό βράδυ τήν μετάνοιά μας, νά ζητήσουμε καί νά παράσχουμε συγχώρηση ἀπό καί πρός ὅλους τούς Ἀδελφούς, ἀκόμη κι ἄν δέν φταῖμε ἐμεῖς! Δηλαδή καλούμαστε ὄχι τυπικά καί ἐξωτερικά, ἀλλά οὐσιαστικά κι ὠφέλιμα, νά εἰσέλθουμε θεαρέστως στό πνευματικό στάδιο τῶν ἀρετῶν, ἀποθέτοντας κατά μέρος κάθε βάρος, τό ὁποῖο ἐγωϊστικά συντηρούσαμε στή καρδιά μας, ἐπειδή ἔχουμε δίκιο, χωρίς νά ἀντιλαμβανόμαστε, ὅτι ἀπό ἐκεῖ μᾶς κρατάει ὁ πονηρός.
Εἴθε ἡ συσταύρωσή μας αὐτή μέ τόν Κύριο, νά μᾶς ὁδηγήσει «ἀκατακρίτως προκυνῆσαι καί τήν Ἁγίαν Ἀνάστασιν», ὅπως συχνά θά ἀκοῦμε στήν ὀπισθάμβωνο εὐχή τῆς θείας Λειτουργίας τῶν Προηγιασμένων Δώρων, κατά τήν περίοδο αὐτή. Ἀμήν.
Καλή κι εὐλογημένη ἡ ἐπί θύραις Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή
Συντάχθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2025 .
«Χριστιανά τά τέλη τῆς ζωῆς ἡμῶν»
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ἡ σημερινή Κυριακή, ὀνομάζεται Κυριακὴ τῆς Ἀπόκρεω.
Εἶναι ἡ Κυριακή κατά τήν ὁποία ἀποκρεύουμε, δηλαδή τρ ῶ με γιά τελευταία φορά κρέας πρίν τό Πάσχα. Στὴ διάρκεια τῆς ἑβδομάδας ποὺ ἀκολουθεῖ μέ μιὰ περιορισμένη νηστεία ἀποχῆς κρέατος, ἡ Ἐκκλησία ἀρχίζει νὰ μᾶς «προσαρμόζει» σιγά-σιγά στὴ μεγάλη προσπάθεια ποὺ θὰ ζητήσει ἀπὸ ἐμᾶς ἑπτὰ μέρες ἀργότερα, ὅταν θά ξεκινᾶ ἡ ἁγία καί μεγάλη Τεσσαρακοστή. Ἡ σταδιακή ἀποχή ἀπό τίς τροφές σκοπό ἔχει νά μᾶς ὠθήσει στήν ἀποχή ἀπό τήν ἁμαρτία καί τήν πρόσκτηση τῶν ἀρετῶν.
Τήν ἴδια ἡμέρα ἀκοῦμε ἀπό τόν Ἴδιο τόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό νά μᾶς ὁμιλεῖ γιά τήν Δευτέρα Παρουσία Του καί τήν κρίση, πού θά διενεργήσει κατ’ αὐτήν.
Ο Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός τήν πρώτη φορά ἦλθε ταπεινά και φτωχά· τη δεύτερη θα ἔλθει με ὅλη τη θεϊκή του δόξα, ὅπως ὁ Ἴδιος διδάσκει. Την πρώτη φορά ἦλθε για να σώσει τον κόσμο· τη δεύτερη θα ἔλθει για να τον κρίνει. Και θα τον κρίνει με τα λιγότερα, για να σωθοῦν περισσότεροι, γιατί ὁ Θεός θέλει να σωθεῖ ο κόσμος. Δέν θά ζητήσει μεγάλα λόγια και θεωρίες, ἀλλά μικρά και καθημερινά πράγματα. Ὄχι ἰδιαίτερες θυσίες και θεαματικές πράξεις, ἀλλά ψωμί για τόν νηστικό, ρούχο για τόν γυμνό, ἕνα ποτήρι νερό για τόν διψασμένο, μία συμπαράσταση στόν ἐμπερίστατο, μιά ἐπίσκεψη στόν ἄρρωστο ἤ τόν φυλακισμένο. Το ἐλάχιστο κριτήριο τῆς ἔμπρακτης ἀγάπης, αὐτό που μπορεί να δώσει ο καθένας, ὥστε κανείς νά μήν ἔχει δικαιολογία!
Τοῦτο σημαίνει ὅτι δεν θα σωθούν μόνον, ὅσοι δεν θα θελήσουν νά σωθοῦν.
Ὅσοι παραμένουν ἀμετανόητοι. Ὅσοι ἀδιαφοροῦν γιά τίς εὐκαιρίες, νά ἀξιοποιήσουν γιά τήν αἰώνια ὠφέλειά τους τήν χάρη τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἀφειδῶς προσφέρεται μέσα ἀπό τήν μυστηριακή ζωή τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας. Ὑπάρχουν καί σήμερα πολλοί ἄνθρωποι, πού δυστυχῶς βρίσκουν συνεχῶς προφάσεις καί δικαιολογίες, γιά νά μήν προσευχηθοῦν, νά μήν ἐκκλησιασθοῦν, νά μήν λειτουργηθοῦν, νά μήν κάνουν φιλανθρωπία, νά μήν ἐξομολογηθοῦν, νά μήν κοινωνήσουν, στερώντας ἀπό τούς ἑαυτούς τους τήν σωτηρία. Αὐτοί και τώρα το ἴδιο λένε και τότε, κατά τήν Δευτέρα Παρουσία το ἴδιο θα πουν «Κύριε, πότε σε εἴδαμε νά ἔχεις ἀνάγκη καί δέν σέ διακονήσαμε;» . Ἀλήθεια διερωτηθήκαμε ποτέ ἐμεῖς πού και πότε εἴδαμε τον Χριστό; Ἀναλογισθήκαμε ἄν Τόν διακονήσαμε στά πρόσωπα τῶν ἐμπερίστατων Ἀδελφῶν μας; Μήπως καναμε μιά τυπική φιλανθρωπία στοχεύοντας στήν διαφήμιση ἤ στό ἴδιον ὄφελος; Μήπως ἐνδιαφερθήκαμε περισσότερο γιά τήν ἄλογη κτίση, παρά γιά τίς ἔμψυχες εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ; Φεύγοντας ἄραγε ἀπό αὐτήν τήν ζωή διά τοῦ θανάτου, σε ποιά θέση ἀπό τίς δύο κατατάσσουμε τόν ἑαυτό μας; Διότι δέν μᾶς κατατάσσει ὀ Χριστός στή μία ἤ τήν ἄλλη πλευρά, ἀλλά οἱ ἐπιλογές μας μᾶς ἀναδεικνύουν πρόβατα ἤ ἐρίφια!
Ἡ σύγχρονη κοινωνική ἀντίληψη τῆς ἐποχῆς μας ἀρκεῖται σέ μιά μορφή τυπικῆς θρησκευτικότητας καί ἄνευρης φιλανθρωπίας, πού δίνει τήν ψευδαίσθηση τῆς αὐτάρκειας καί τῆς τελειότητας καί τό χειρότερο ἀπό ὅλα πείθει τόν ἄνθρωπο, πώς ἡ ζωή εἶναι μόνον ὁ ἐπί γῆς βίος, ἀποκρύπτοντας τήν προοπτική τῆς αἰωνιότητας.
Τήν ἴδια στιγμή ἡ Ἐκκλησία μας μέ ἰδιαίτερη ἔμφαση τονίζει τήν πίστη της «προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ἀμήν». Ἐπισφραγίζει το Σύμβολο της Πίστεως με την προσδοκία της ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν και της κρίσεως, πού θά λάβουν χώρα κατά τήν Δευτέρα Παρουσία, ἀλλά καί τῆς αἰώνιας ζωῆς.
Ἄν καί ἡ πληροφορία της ὀρθόδοξης συνείδησης μας και ὁ λόγος Κυρίου μας ὅπως σήμερα τόν ἀκούσαμε ἀρκοῦν για να μας πείσουν, δυστυχῶς πολλοί ἀπό ἐμᾶς ἀδυνατοῦμε νά συνειδητοποιήσουμε, πώς κάποια στιγμή θα πεθάνουμε καί θά κριθοῦμε ἀπό τόν Θεό γιά τά ἔργα μας. Ὅταν ὅμως ὁ ἄνθρωπος διώξει ἀπό μέσα του τη μνήμη του θανάτου και τον φόβο της κρίσεως κάνει τό χειρότερο κακό στόν ἑαυτό του καί κυρίως ὅταν εἶναι νέος. Εἶναι πολύ εὐεργετικό για ὅλους μας, ὅσο μεγαλώνουμε νά ἔχουμε τήν μνήμη τοῦ θανάτου .
Ὅλη η ζωή των σοφῶν ἀνθρώπων και των Ἁγίων του Θεοῦ χαρακτηρίζεται ἀπό τήν ἐνθύμηση τοῦ θανάτου. Ὁ ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης, ἅγιος ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος τοῦ 20οῦ αἰῶνος, στή διάρκεια μιᾶς ἐναγώνιας προσευχῆς του, ἔλαβε ἀπό τόν Ἴδιο τόν Χριστό τήν ἐντολή: «Κράτησε το νοῦ σου στον ᾍ δη, και να μην ἀπελπίζεσαι. ».
Μπορεῖ νά φαντάζει πικρό, ὅπως ἄλλωστε κάθε φάρμακο, ἀλλά εἶναι πολύ ὠφέλιμο καί σωτήριο θά λέγαμε, να θυμᾶται ὁ καθένας μας τήν ἔξοδό του ἀπό αὐτήν τήν ζωή κι ἄν εἶναι ἔτοιμος γιά τήν καλή του ἀπολογία μπροστά στόν Χριστό. Τοῦτο ἐξάλλου εἶναι καθημερινή ὑπόμνηση τῆς Ἐκκλησίας μας νά ζητοῦμε μέσα ἀπό τίς ἱερές Ἀκολουθίες νά ἔχουμε: «Χριστιανά τά τέλη τῆς ζωῆς ἡμῶν...καί καλήν ἀπολογίαν τήν ἐπί τοῦ φοβεροῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ...».
Αὐτή ἡ μύχια πνευματική αἴτηση κυριαρχοῦσε καί στή ζωή τοῦ σήμερα ἑορταζομένου Ἁγίου ἐνδόξου ἱερομάρτυρος Πολυκάρπου, καθώς ζοῦσε τήν αἰωνιότητα ἀπό αὐτήν τήν ζωή καί δέν δειλίασε μπροστά στόν βιολογικό θάνατο τοῦ μαρτυρίου του. Εἶχε πρό τῶν ὀφθαλμῶν του πάντοτε τη θεωρία τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, ὡς Κυρίου, Σωτῆρος καί Λυτρωτοῦ του καί φρόντισε πάνω ἀπ’ ὅλα αὐτή τήν αἰώνια σχέση ζωῆς. Ὄντας Ἐπίσκοπος στήν Σμύρνη διακονοῦσε μέ θυσιαστική ἀγάπη τη ζωή τῆς Ἐκκλησίας, συσταυρούμενος καθημερινά μέ τόν Χριστό. Συγκακουχούμενος καί κακοπαθώντας μαζί μέ τούς διωκόμενους Χριστιανούς τῆς Σμύρνης, δέν ὑπέστειλε ποτέ τη σημαία τῆς Ὀρθόδοξης χριστιανικῆς πίστης καί ζωῆς. Γι’ αὐτό καί δέν ἀρνήθηκε τόν Χριστό, οὔτε Τόν βλασφήμησε, ὅταν τοῦ ζητήθηκε ἀπό τόν τύραννο στόν ὁποῖο ἀπάντησε μέ περισσό θάρρος καί παρρησία: «86 χρόνια δουλεύω στόν Κύριό μου καί σέ τίποτε δέν μέ ἔβλαψε. Πῶς μπορῶ τώρα νά τόν ἀρνηθῶ καί νά Τόν ὑβρίσω;». Κι ἔτσι ὁδηγήθηκε στήν πυρά γιά νά καεῖ, ἀλλά ἐπειδή ἡ φωτιά δέν τόν ἄγγιζε στό τέλος τόν ἀπεκεφάλισαν.
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,
Ὁ Χριστός ἀναγνώρισε καί ἐπαίνεσε τήν αὐθεντική πίστη καί τίς ἐπιλογές τῆς ζωῆς τοῦ Ἁγίου Πολυκάρπου, ὅπως ἀντιλαμβανόμαστε ἀπό την Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰωάννου, πού γράφτηκε τήν ἴδια χρονική περίοδο. Ἐκεῖ στό 2ο κεφάλαιο ὁ Κύριος ἀναφερόμενος στόν Ἐπίσκοπο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Σμύρνης, λέει χαρακτηριστικά στόν Ἰωάννη: «Εἰς τὸν ἄγγελον τῆς ἐκκλησίας τῆς Σμύρνης γράψε:… Ξέρω τὰ ἔργα σου καὶ τὴν θλῖψιν σου καὶ τὴν πτωχείαν σου, καὶ ὅμως εἶσαι πλούσιος. Ξέρω καὶ ὅτι συκοφαντεῖσαι ἀπὸ ἐκείνους ποὺ λέγουν ὅτι εἶναι Ἰουδαῖοι ἐνῷ δὲν εἶναι, ἀλλ’ εἶναι συναγωγὴ τοῦ Σατανᾶ. Μὴ φοβᾶσαι τίποτε ἀπὸ ὅσα μέλλεις νὰ πάθῃς. Ὁ διάβολος θὰ βάλῃ μερικοὺς ἀπὸ σᾶς εἰς τὴν φυλακὴν διὰ νὰ δοκιμασθῆτε καὶ θὰ ὑποφέρετε δέκα ἡμέρες . Νὰ εἶσαι πιστὸς μέχρι θανάτου καὶ θὰ σοῦ δώσω τὸ στεφάνι τῆς ζωῆς. Ὅποιος ἔχει αὐτιά, ἂς ἀκούσῃ τί λέγει τὸ Πνεῦμα στίς Ἐκκλησίες. Ὅποιος νικᾶ δὲν ἔχει τίποτε νὰ φοβηθῇ ἀπὸ τὸν δεύτερον θάνατον.» Δεύτερος θάνατος εἶναι ὁ χωρισμός μας ἀπό τόν Θεό μέ βάση τίς ἐπιλογές τῆς ζωῆς μας.
Γι’ αὐτό ἄς προσέξουμε καλά, διότι οἱ Ἀπόκριες, ὅπως συνηθίζουμε νά καλοῦμε αὐτές τίς ἡμέρες, δέν εἶναι εὐκαιρία γιά ξεφαντώματα καί χορούς, πού ὁδηγοῦν στήν ἀπώλεια, ἀλλά καιρός ἀπολογισμοῦ τῶν ἔργων μας, καιρός μετανοίας, καιρός ἐπίγνωσης τῆς ζωῆς γιά τέλη χριστιανικά. Ὥστε ὅταν ἔλθει ἡ ὥρα νά φύγουμε ἀπό αὐτήν τήν ἐφήμερη ἐπίγεια βιοτή, νά ἔχουμε ἔτοιμη τήν καλή ἀπολογία μας στό φοβερό βῆμα τοῦ Χριστοῦ καί ἔτσι νά χαροῦμε τήν αἰωνιότητα μαζί Του! Ἀμήν.
