ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΣΑΜΟΥ ΚΑΙ ΙΚΑΡΙΑΣ κ. κ. ΕΥΣΕΒΙΟΥ ΕΠΙ ΤΗι 104η ΕΠΕΤΕΙΩι ΤΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΣΑΜΟΥ ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἑορτάζουμε καί φέτος τήν ἐπέτειο τῆς ἕνωσης τῆς Σάμου μέ τό ἐλεύθερο ἑλληνικό κράτος. Ἑκατό τέσσερα χρόνια ἐλεύθερου ἑλληνικοῦ βίου, πού διαμόρφωσαν τή ζωή στό νησί μας πάνω σέ νέες βάσεις καί δημιούργησαν ἕνα πλαίσιο γιά τήν συλλογική καί ἀτομική μας ὕπαρξη.
Ἡ ἕνωση τῆς Σάμου μέ τό ἐλεύθερο ἑλληνικό κράτος, τό 1912, ὑπῆρξε βεβαίως ἀποτέλεσμα τόσο τοῦ διακαοῦς πόθου τῶν κατοίκων τοῦ νησιοῦ γιά τήν ἐλευθερία, ὅσο καί τῶν συνθηκῶν πού εἶχαν διαμορφωθεῖ στήν βαλκανική καί τήν εὐρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Τίς συνθῆκες αὐτές, πού ὁδήγησαν στό ξέσπασμα τῶν Βαλκανικῶν Πολέμων καί στήν ἐνδυνάμωση τῶν ἐθνικῶν κρατῶν στήν περιοχή, παρακολουθοῦσαν ἄγρυπνοι οἱ Σάμιοι, καί τίς χρησιμοποίησαν ἀναλόγως, ὥστε νά κερδίσουν τήν πολυπόθητη ἐλευθερία τοῦ νησιοῦ τους.
Ὡστόσο, στόχοι ὅπως αὐτός τῆς ἑνώσεως, ἰδίως μετά ἀπό τήν φιλοθωμανική λαίλαπα τοῦ καθεστῶτος τοῦ Ἡγεμόνα Ἀνδρέα Κοπάση, δέν μποροῦν νά πραγματωθοῦν, ἄν δέν ὑπάρχει ἀγαστή συνεργασία καί σύμπνοια τοῦ λαοῦ μέ τούς ἡγέτες του. Ἄν, δέν ὑφίσταται ἑνότητα ψυχική καί κοινωνική τοῦ λαοῦ, ἡ ὁποία νά διατρέχει ὁλόκληρο τό κοινωνικό σῶμα, ἀγκαλιάζοντας ὅλες τίς τάξεις, ὅλα τά στρώματα τῆς τοπικῆς κοινωνίας, ἀνεξαιρέτως κοινωνικῶν, μορφωτικῶν ἤ οἰκονομικῶν διαφοροποιήσεων.
Στήν περίπτωση τῆς Σάμου ἡ ἑνότητα τοῦ λαοῦ ὑπῆρξε ὑποδειγματική. Τό ἱστορικό ἐκεῖνο κατόρθωμα τῆς ἐπιβολῆς τοῦ θελήματος καί τῆς ἱκανοποίησης τῶν δικαίων τοῦ λαοῦ ἑνός μικροῦ νησιοῦ ἀπέναντι στίς ἀντίθετες προβλέψεις τῶνΜεγάλων Δυνάμεων τῆς ἐποχῆς, τό ἐπίτευγμα τοῦ Νοεμβρίου τοῦ 1912 ὀφείλεται στό ὅτι οἱ συμπατριῶτες μᾶς ἦταν ἑνωμένοι καί ὁμονοημένοι. Τέτοια ἀκαταμάχητη δύναμη ἀντλοῦν οἱ λαοί ὅταν ὑποστηρίζουν τά δίκαια αἰτήματά τους, ὅπως ἀκριβῶς συνέβη καί κατά τή σαμιακή ἐπανάσταση τοῦ 1912: οἱ Σάμιοι ἑνωμένοι, ἀντλώντας δύναμη ἀπό τό δίκαιο αἴτημά τους, μέ τήν ἡγεσία ἑνός λαοπρόβλητου καί ἀγωνιστή ἡγέτη, τοῦ Θεμιστοκλῆ Σοφούλη, κατάφεραν πράγματα φαινομενικά ἀκατόρθωτα.
Στή Σάμο τοῦ 1912, ἀπέναντί σέ ἕνα ἐχθρικό διοικητικό μηχανισμό, ἐκεῖνον τῆς ἡγεμονικῆς διοίκησης τοῦ Ἀνδρέα Κοπάση, ἀλλά καί ἀπέναντί σέ μιά δυσμενῆ ἱστορική συγκυρία, ἦταν ἡ ἐθναρχοῦσα Ἐκκλησία, μέ ἐπικεφαλῆς τόν Σάμιο Μητροπολίτη Σάμου καί Ἰκαρίας Κωνσταντῖνο Βοντζαλίδη, πού πῆρε τά ἰνία τῆς συλλογικῆς ἀντίδρασης, καί σέ ἀγαστή συνεργασία μέ τόν πολιτικό ἀρχηγό τῆς Σάμου Θεμιστοκλῆ Σοφούλη ὁδήγησε τά πράγματα στή δικαίωση τῶν προαιωνίων ἐθνικῶν πόθων τῶν Σαμίων.
Ἀγαπητά μου παιδιά,
Ἡ ἐμμονή στούς στόχους. Τό ἄκαμπτό τῆς θελήσεως καί ἡ ἑνότητα τῶν προγόνων μας ἦταν οἱ κύριες ἀρετές πού στήριξαν τή νίκη στόν ἀγώνα τῆς ἐλευθερίας τους. Ἀρετές στίς ὁποῖες οἱ Σάμιοι, ἔμειναν ἀταλάντευτοι στό ἐθνικό τους ὅραμα, καί τό πραγματοποίησαν, διασώζοντας τήν ἐθνότητα καί τήν ταυτότητά τους. Τό παράδειγμα τῶν ἀγωνιστῶν ἐκείνων, ἅς ἀποτελέσει καί σήμερα φάρο γιά τίς πράξεις καί τίς ἐπιλογές μας, καθώς ὁ σημερινός ἑορτασμός δίνει τήν εὐκαιρία γιά ἕναν εὐρύτερο καί βαθύτερο ἀπολογισμό, ἀλλά καί γιά τήν ἐξαγωγή οὐσιωδῶν συμπερασμάτων. Ἅς μιμηθοῦμε τήν ὁμόνοια, τήν ὁμοφροσύνη, τήν ἑνότητα καί προπαντός τήν ἀποφασιστικότητά τους νά ὑπερασπιστοῦμε τά ἱερά καί τά ὅσια της φυλῆς μας.
Ἅς ἀξιωθοῦμε ἀπό τήν χάριν καί τήν βοήθειαν τοῦ Κύριού μας, νά δοῦμε τήν πατρίδα μας νά ἀνορθώνεται καί πάλι, διαφεύγοντας τήν δεινή συγκυρία στήν ὁποία βρίσκεται. Εἶναι ἡ μόνη ἐλπίδα μας.
Χρόνια Πολλά
Μετ’ εὐχῶν καί πατρικῆς ἀγάπης
Ὁ Ἐπίσκοπός σας
+ Ο Σάμου καί Ἰκαρίας Εὐσέβιος